ಲೇಖನಗಳು

ದ್ರಷ್ಟಾರ ಸಾವರಕರ್ ೫ ಒಂದು ಪ್ರಸಂಗವಂತೂ ಪ್ರಸಿದ್ಧವೇ ಇದೆ. ಸಾವರಕರರಿಗೆ ನ್ಯಾಯಾಲಯವು ಎರಡು ಆಜೀವನ ಕಾರಾವಾಸದ ದಂಡನೆ ಘೋಷಿಸಿದ ಮೇಲೆ ಅವರನ್ನು ಜೈಲಿಗೆ ಒಯ್ಯುತ್ತಿದ್ದ ಅಧಿಕಾರಿ ವ್ಯಂಗ್ಯವಾಗಿ ಹೇಳಿದ: ಬ್ರಿಟಿಷ್ ಸರ್ಕಾರ ಎಷ್ಟು ನ್ಯಾಯಪ್ರಿಯವೂ ಕರುಣಾಶಾಲಿಯೂ ಆಗಿದೆಯೆಂದರೆ ಇನ್ನು ಐವತ್ತು ವರ್ಷ ಮುಗಿದ ಕೂಡಲೇ (ಎಂದರೆ ೧೯೬೦ರಲ್ಲಿ) ನಿಮ್ಮನ್ನು ನಿಶ್ಚಿತವಾಗಿ ಮುಕ್ತಗೊಳಿಸುತ್ತದೆ. ಇದಕ್ಕೆ ಸಾವರಕರರು ಮುಗುಳ್ನಕ್ಕು ಪ್ರಶಾಂತ ಸ್ವರದಲ್ಲಿ ಉತ್ತರಿಸಿದರು: ನಿಮ್ಮ ಬ್ರಿಟಿಷ್ ಸರ್ಕಾರಕ್ಕಿಂತ ಮೃತ್ಯುದೇವತೆ ಇನ್ನೂ ಹೆಚ್ಚು ಕರುಣಾಳುವಾಗಿದ್ದಾಳೆ. ನೀವು ವಿಧಿಸಿರುವ ದಂಡನೆಯ ಅವಧಿಗೆ ಮುಂಚೆಯೇ […]

ಗಾಂಧಿಯವರೂ ಸುಧಾರಣೆಯ ಪರವಾಗಿದ್ದವರೇ. ಆದರೆ ಸುಧಾರಣೆಗೆ ಒಂದು ಕ್ರಾಂತಿಕಾರಿ ಸ್ವರೂಪವನ್ನು ಕೊಡಲು ಹೊರಟವರು ಅಂಬೇಡ್ಕರ್ ಮತ್ತು ಸಾವರಕರ್. ಹಿಂದೆ ಯಾವುದೊ ಕಾಲದಲ್ಲಿ ಸಮಾಜಸ್ವಾಸ್ಥö್ಯಕ್ಕೆ ಪೋಷಕವಾಗಿದ್ದ ಜಾತಿವ್ಯವಸ್ಥೆ ಆಧುನಿಕ ಕಾಲದಲ್ಲಿ ಕಾಲಬಾಹ್ಯವೆನಿಸಿತ್ತು. ಅಂತಹ ರೂಢಿಗಳಿಂದ ಪಕ್ಕಕ್ಕೆ ಸರಿದಲ್ಲಿ ಮಾತ್ರ ಸಮಾಜದಲ್ಲಿ ಹೆಚ್ಚಿನ ಗತಿಶೀಲತೆ ಉಂಟಾದೀತು – ಎಂಬುದು ಸಾವರಕರರ ಪರಾಮರ್ಶನೆಯಾಗಿತ್ತು. ಪೌರೋಹಿತ್ಯಾದಿ ಕಲಾಪಗಳು ಒಂದು ವರ್ಗದವರಿಗೇ ಮೀಸಲಾಗಿದ್ದುದು; ಅಂತರ್ಜಾತೀಯ ವಿವಾಹಕ್ಕೆ ನಿಷೇಧ; ಮತಾಂತರಿತರನ್ನು ಮತ್ತೆ ಹಿಂದೂಧರ್ಮಕ್ಕೆ ಸೇರಿಸಿಕೊಳ್ಳುವುದಕ್ಕೆ ಇದ್ದ ನಿಷೇಧ; – ಇಂತಹ ಪರಿಮಿತಿಗಳು ಸಮಾಜದ ಹಿನ್ನಡೆಗೆ ಕಾರಣವಾಗಿವೆ […]

ದ್ರಷ್ಟಾರ ಸಾವರಕರ್ ೨ ಎಸ್.ಆರ್. ರಾಮಸ್ವಾಮಿ ಬ್ರಿಟಿಷ್ ಪ್ರಭುತ್ವಕ್ಕೆ ಆರ್ಥಿಕವಾಗಿ ಪೆಟ್ಟುಕೊಡುವ ಕ್ರಮಗಳು ಅವಶ್ಯವೆಂಬುದು ಸಾವರಕರರ ಚಿಂತನೆಯಾಗಿತ್ತು. ಈ ದಿಕ್ಕಿನಲ್ಲಿ ಅವರು ಯೋಜಿಸಿದ ಒಂದು ಕ್ರಮವೆಂದರೆ ವಿದೇಶೀ ವಸ್ತ್ರಗಳ ದಹನ. ಈ ಸಾಂಕೇತಿಕ ಆಂದೋಲನ ದೂರಗಾಮಿ ಪರಿಣಾಮ ಬೀರಿತು. ಕ್ರಮೇಣ ಅದು ಆಗಷ್ಟೆ ಗರಿಗೆದರುತ್ತಿದ್ದ ಸ್ವದೇಶೀ ಚಳವಳಿಯ ಭಾಗವೂ ಆಯಿತು. ಸಾವರಕರ್ ಅನುಭವಿಸಿದಷ್ಟು ಕಷ್ಟಕೋಟಲೆಗಳನ್ನೂ ದೀರ್ಘಕಾಲದ ಕಠಿಣ ಕಾರಾಗೃಹವಾಸವನ್ನೂ ಅನುಭವಿಸಿದವರು ಭಾರತದಲ್ಲಿರಲಿ, ಜಗತ್ತಿನಲ್ಲಿಯೆ ವಿರಳ. ‘ಮೃತ್ಯುಂಜ’ ಎಂಬ ಅಭಿಧಾನಕ್ಕೆ ಅವರಷ್ಟು ಅರ್ಹರಾದವರು ಬೇರಾರೂ ಇರಲಾರರು. ೧೯೫೦ರಲ್ಲಿ ಮುಂಬಯಿ […]