ಪ್ರಬಂಧ

ಪುಟ್ಟ ಬಾಯಿಯು ಹವಳ ತುಟಿಗಳು ದೃಷ್ಟಿ ತಾಗುವ ಚಲುವೆ ಅವಳು ನೀಳ ನಾಸಿಕ ಹೊಳೆವ ನತ್ತು ಕಮಲ ದಳಗಳೆ ಕಂಗಳು ಪುಟ್ಟ ಬಾಯಿ, ಬಾಯಿಗೆ ತಕ್ಕುದಾದ ಅಂದದ ತುಟಿಗಳು, ನೀಳವಾದ ಮೂಗು, ಅರಳು ಕಂಗಳು – ಹೀಗೆ ಎಲ್ಲವೂ ಲಕ್ಷಣವಾಗಿದ್ದಾಗ ಮಾತ್ರ ಮುಖದ ಸೊಬಗು ಹೆಚ್ಚುತ್ತದೆ. ಆದ್ದರಿಂದಲೇ ದೇವರು ಕೊಟ್ಟ ಕಣ್ಣು, ಮೂಗು, ಬಾಯಿ ನೆಟ್ಟಗೆ ಇಟ್ಟುಕೊಳ್ಳಿ ಎಂದು ಹಿಂದೆ ನಮಗೆಲ್ಲ್ಲ ಹಿರಿಯರು ಹೇಳುತ್ತಿದ್ದುದುಂಟು. ಸೌಂದರ್ಯಾಭಿಲಾಷಿಗಳು ಚಂದ ಕಾಣುವ ಆಶಯದಿಂದ ತುಸು ಸರಿಯಿಲ್ಲವೆನಿಸಿದರೂ ತಮ್ಮ ಮೂಗು, ತುಟಿ, […]

ಸದಾ ನಗುವ ಮುಖ. ಒಟ್ಟಿನಲ್ಲಿ ಬಲೇ ಶೋಕಿಲಾಲ. ಏನೂ ಕೆಲಸ ಮಾಡದಿದ್ದರೂ ಸರಿ, ಬೆಳಗಾಗೆದ್ದು ಸ್ನಾನ ಮಾಡಿ ನೀಟಾಗಿ ಬಿಳಿ ಪಂಚೆ, ಮೇಲೊಂದು ಬಿಳಿಯ ಷರಟು. ಮನೆಯಿಂದ ಹೊರಟು ಆಂಜನೇಯನಿಗೊAದು ನಮಸ್ಕಾರ ಸಲ್ಲಿಸಿ ಊರ ಮಧ್ಯದ ಅರಳೀಕಟ್ಟೆಯ ಬಳಿ ಬಂದರೆ ಸಾಕು ಯಾರಾದರೊಬ್ಬರು ಮಿಕ ಬಲೆಗೆ ಬೀಳುವುದು ಗ್ಯಾರಂಟಿ. ಊರಿನಲ್ಲಿದ್ದವರಿಗೆಲ್ಲ ಇವನ ಸ್ವಭಾವ ಗೊತ್ತಿದ್ದರೂ ಒಬ್ಬರಲ್ಲ ಒಬ್ಬರು ಖೆಡ್ಡಾಕ್ಕೆ ಬೀಳಿಸುವ ಇವನ ಪರಿಗೆ ತಲೆಬಾಗುತ್ತಿದ್ದರೆಂಬುದರಲ್ಲಿ ಆಶ್ಚರ್ಯವಿಲ್ಲ. ಊರು-ಕೇರಿ ಎಂದ ಮೇಲೆ ಎಲ್ಲ ಸ್ವಭಾವಗಳ ಜನರನ್ನು ಕಾಣಬಹುದು. ಹುಟ್ಟಿನಿಂದಲೇ […]

ಅಂದಿನ ದಿನಗಳೇ ಅಂಥವು. ಫೋನು-ಮೊಬೈಲ್‌ಗಳಿಲ್ಲದ ಕಾಲ. ಅಂಚೆಯಣ್ಣನೇ ಗತಿ. ಅವನೂ ಹಂಸದಷ್ಟೇ ನಿಧಾನ. ಆಗ ಅನಿರೀಕ್ಷಿತ ಅತಿಥಿಗಳು ಬಂದರೆ ಮಾಡಲು ವಿವಿಧ ಭಕ್ಷ್ಯಭೋಜ್ಯಗಳ ಪಟ್ಟಿ ಇರುತ್ತಿರಲಿಲ್ಲ. ಉತ್ತರ ಕರ್ನಾಟಕದಲ್ಲಿ ವಾಡಿಕೆಯಲ್ಲಿದ್ದುದು ಪುರಿ.. ಖೀರು , ಬಾಸುಂದಿ ಶ್ರೀಖಂಡ.. ಇತ್ಯಾದಿಗಳು. ಆಗ ಹೊರಗಿನಿಂದ ಕೊಂಡು ತರುವ ಪರಿಪಾಠವಿರಲಿಲ್ಲ. ಅಲ್ಲದೆ ಹಾಗೆ ತರುವುದು ತಮಗೆ ತಮ್ಮ ಪಾಕಪ್ರಾವೀಣ್ಯಕ್ಕೆ  ಅವಮಾನವೆಂದು ಹೆಂಗಳೆಯರು ಭಾವಿಸುತ್ತಿದ್ದ ದಿನಗಳು… ಮಮ್ಮಾ.. ತೇಜಾ ಮನೇಲಿ ಹಾಲಿನವನೊಬ್ಬ ಕ್ಯಾನ್‌ನಲ್ಲಿ ಹಾಲನ್ನು ಡೈರೆಕ್ಟಾಗಿ ಮನೆಗೇ ತಂದು ಕೊಡ್ತಿದಾನೆ. ನೋ ಪ್ಲಾಸ್ಟಿಕ್.. […]

ಅಪ್ಪಯ್ಯ ತೋಟದಲ್ಲಿ ಎಲ್ಲಾದರೂ ಒಂದೆರಡು ದೊಡ್ಡ ಜೇನುನೊಣಗಳನ್ನು ನೋಡಿದರೆ ಅವುಗಳನ್ನು ಹಿಂಬಾಲಿಸಿ ಹೋಗಿ ಅವುಗಳ ಗೂಡಿರುವ ಜಾಗ ಪತ್ತೆ ಹಚ್ಚುತ್ತಿದ್ದರು. ಅಮವಾಸ್ಯೆಗೆ ಎದುರಾಗಿ (ಹುಣ್ಣಿಮೆಗೆ ಎದುರಾಗಿ ಸರಿಯಾಗಿ ನೆನಪಿಲ್ಲ) ಜೇನುತಟ್ಟಿ ತೆಗೆದರಷ್ಟೇ ಪೂರ್ತಿ ತುಪ್ಪವಿರುವ ರಸಭರಿತ ಜೇನು ಸಿಗುವುದೆಂಬ ಲೆಕ್ಕಾಚಾರ ಹಿಂದಿನವರಿಗೆ ತಿಳಿದಿತ್ತು. ಪ್ರಕೃತಿಯ ಬಗ್ಗೆ ಕಣಕಣದ ಮಾಹಿತಿಕಣಜ ಕೆದಕುವ ಮನವುಳ್ಳವರು ಪೂರ್ಣಚಂದ್ರ ತೇಜಸ್ವಿಯವರು ಬರೆದ ಪುಸ್ತಕಗಳ ಪ್ರಿಯರಾಗಿರುತ್ತಾರೆ. ಪ್ರಕೃತಿಯ ಒಂದು ಸಪ್ಪಳವನ್ನೂ ಹಪ್ಪಳ ತಿನ್ನುವಾಗ ಬರುವ ಸಶಬ್ಧ ರುಚಿಯಂತೆ ಚಿತ್ರಿಸುವ ಕಲೆ ಪೂರ್ಣಚಂದ್ರರಿಗೆ ಒಲಿದಿದೆ. ಒಲಿದಿದೆ […]

ಅಜ್ಜಿಮನೆಯಲ್ಲಿ ಕಳೆಯುವ ಅವಕಾಶ ಬೇಸಿಗೆರಜೆಯಲ್ಲಿ ಮಾತ್ರ. ಹೈಸ್ಕೂಲಿಗೆ ಸೇರುವವರೆಗೂ ಬೇಸಿಗೆರಜೆ ಶುರುವಾಗುತ್ತಿದ್ದಂತೇ ನನ್ನದು ಅಜ್ಜಿಮನೆಗೆ ಸವಾರಿ. ರಜೆ ಸಿಕ್ಕ ಮರುದಿನವೇ ಅಜ್ಜಿ ನಮ್ಮ ಮನೆಗೆ ದೊಡ್ಡಮಾವನನ್ನು ಕಳಿಸುತ್ತಿದ್ದರು. ಮಾವ ಕೆಂಪು ಬಸ್ಸಿನಲ್ಲಿ ನನ್ನನ್ನು ಕೂರಿಸಿಕರೆದುಕೊಂಡು ಹೋಗುತ್ತಿದ್ದರು. ಅಜ್ಜಿಮನೆಗೆ ಹೋಗುವಾಗ ಹಾಕಲೆಂದೇ ಅಮ್ಮ ಹಾಲು ಮಾರಿದ ದುಡ್ಡನ್ನು ಅಪ್ಪನಿಗೆ ಕಾಣದಂತೆ ತೆಗೆದಿರಿಸಿ ನನಗೆ ಹೊಸಬಟ್ಟೆ ಹೊಲಿಸಿ ಕೊಡುತ್ತಿದ್ದಳು. ಅದನ್ನು ಧರಿಸಿ ಸಂಭ್ರಮದಿಂದ ನಾನು ಅಜ್ಜಿಮನೆಗೆ ಹೋಗುತ್ತಿದ್ದೆ. ಈ ಬೇಸಿಗೆರಜೆಯಲ್ಲಿ ಅಜ್ಜಿಮನೆಗೆ ಹೋಗು. ಅಜ್ಜಿ ಕಾಯುತ್ತಿರುತ್ತಾಳೆ. ಕಳೆದ ಬೇಸಿಗೆರಜೆಯಲ್ಲೂ ಹೋಗಿಲ್ಲ. […]

ಅಜ್ಜಿಯಿಂದ, ಅಜ್ಜಿಮನೆಯಿಂದ ಇಡೀ ಜೀವನಕ್ಕೆ ಬೇಕಾಗುವ ಹಲವು ಪಾಠಗಳನ್ನು ನೋಡಿ ನೋಡಿಯೇ ಕಲಿತೆವು. ಬೋಧನಾ ಪಾಠಕ್ಕಿಂತ, ಅನುಭವಿಸುವ ಪಾಠಗಳು, ಹಿರಿಯರು ಹಾಕಿಕೊಟ್ಟ ಮೌಲ್ಯಗಳ ಅನುಕರಣೆ, ಅನುಸರಣೆಯೇ ನಮ್ಮ ಬಾಳಿಗೆ ಸ್ಪಷ್ಟಮಾರ್ಗ ರೂಪಿಸಿವೆ. ‘ಆ ಕಾಲವೊಂದಿತ್ತು.. ದಿವ್ಯ ತಾನಾಗಿತ್ತು… ಅದು ಬಾಲ್ಯವಾಗಿತ್ತು!’ – ಕುವೆಂಪು ಮಾತು ಅದೆಷ್ಟು ಸತ್ಯ. ಆ ದಿವ್ಯ ರಸಾನುಭವ ನಮ್ಮೆಲ್ಲರ ಜೀವನದ ಮೇಲೆ ಅಚ್ಚೊತ್ತಿದ ಪರಿಣಾಮವೇ ನಾವೆಲ್ಲ ಇಂದಿಗೂ ಸಂಬಂಧಗಳ ಬಿಗಿಯಲ್ಲಿ ಖುಷಿಯಾಗಿದ್ದೇವೆ. ಎಲ್ಲ ಮೊಮ್ಮಕ್ಕಳಿಗೂ ಅಜ್ಜಿಮನೆ ಎಂಬುದೊಂದು ಸ್ವರ್ಗ. ಅದೂ ಹಳ್ಳಿಯಲ್ಲಿರುವ ಅಜ್ಜಿಮನೆಯಾದರೆ […]

ಪ್ರಬಂಧ ಸತ್ಯ ಎಂದರೆ ಬೆಂಕಿ ಎಂದು ಜನ ನಂಬಿದ್ದ ಕಾಲವದು. ಗ್ರಾಮೀಣರೇ ಆರಿಸಿದ ಐವರು ಸದಸ್ಯರ ಸಮಿತಿಯೇ ಪಂಚಾಯತಿ. ಅದು ಪ್ರಜಾತಂತ್ರ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯ ಮೊದಲ ಮಾದರಿ. ಹರಟೆ ಎಂಬ ಒಣಮಾತಿನ, ಕಾಲಹರಣದ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆಯನ್ನು ಒಮ್ಮೆ ನೆನೆದರೆ ಸಾಕು, ಗ್ರಾಮೀಣ ಬದುಕಿನಲ್ಲಿ ಬಾಲ್ಯವನ್ನು ಕಳೆದ ನನ್ನ ಕಣ್ಮುಂದೆ ನಿಲ್ಲುವುದು ಹಳ್ಳಿಯ ಅರಳೀಕಟ್ಟೆ. ಅದನ್ನು ಹರಟೆಕಟ್ಟೆ ಎಂದರೂ ಸರಿಯೇ. ಚಿಂತಕರ ಚಾವಡಿಯು ಒಳಾಂಗಣದಲ್ಲಿ ಏರ್ಪಟ್ಟರೆ, ಹರಟೆಕಟ್ಟೆ ಹೊರಾಂಗಣದ ಸ್ವಚ್ಛಂದ ವಾತಾವರಣದಲ್ಲಿ ನಡೆಯುತ್ತದೆ. ಅರಳೀಕಟ್ಟೆಯಲ್ಲಿ ಚರ್ಚೆಗೆ ಬರುವ ವಿಷಯಗಳು ಬಹುತೇಕ ಊರಿನ […]

–ಪ್ರೊ. ಜಿ.ಎಚ್. ಹನ್ನೆರಡುಮಠ ನೆನಪಿದೆಯಾ ಆ ನಮ್ಮ ಹಳ್ಳಿಯ ಹಳ್ಳ-ಕೊಳ್ಳ-ಹಳವು-ಕೊನ್ನಾರುಗಳ ಹಸಿರು ಕಾಡು? ನಮ್ಮ ಅಜ್ಜಿ-ಅಮ್ಮ-ಮುತ್ತಜ್ಜಿ ಹರೆಯದವರಾಗಿದ್ದಾಗ ಎಲ್ಲೆಂದರಲ್ಲಿ ಹುಲುಸಾಗಿ ಹುಚ್ಚೆದ್ದು ಬೆಳೆದ ಹೊಲಗಳೇ ತಪೋವನಗಳಾಗಿದ್ದವು; ಹೊಲದಲ್ಲಿ ಹುಲುಸಾಗಿ ಬೆಳೆದ ಕರ್ಕಿ-ಕಣಗಿಲೆಯೇ ಲಿಂಗಾರ್ಚನೆಯ ಪತ್ರಪುಷ್ಪವಾಗಿದ್ದವು. ಚೆಲ್ಲುಲ್ಲಿಗೋ ಚೆಲ್ಲಾಟ ಆ ಗಿಡ-ಮರ ಗುಲ್ಮಗಳಲ್ಲಿ ಗಿಡಮಂಗನಾಟ, ಆ ಅಮೃತ ನೆರಳಲ್ಲಿ ಖಾಯಂ ನಡೆಯುತ್ತಿದ್ದ ಗುಂಡ, ಗಜಗ, ಚಿಣಿಪಣಿ, ವಟ್ಟಪ್ಪಾ, ಕುಂಟಾಟ, ಆಣಿಕಲ್ಲು ಆಟಗಳು; ಬೆಚ್ಚಗೆ ಮಲಗಿದ ಬಣ್ಣಬಣ್ಣದ ಹಾವುಗಳು, ಮುಂಗಲಿಗಳು, ಚೇಳುಗಳು, ಡೊಣ್ಣಿಕಾತಗಳು, ಚೆಲ್ಲುಲ್ಲಿಗೋ ಚೆಲ್ಲಾಟವಾಡುತ್ತಿದ್ದ ಗುಬ್ಬಚ್ಚಿಗಳು, ಹಿಂಡುಹಿಂಡು ಮೊಲಗಳು-ಹರಿಣಗಳು, […]