ದೀಪ್ತಿ

– ನಾರದಸ್ಮೃತಿ “ಮಾತಿನಲ್ಲಿ ಅರ್ಥ ಅಡಗಿರುತ್ತದೆ. ಅರ್ಥಕ್ಕೆ ಮೂಲವು ಮಾತೇ. ಹೀಗೆ ಅರ್ಥವು ಮಾತಿನೊಡನೆ ಬೆರೆತಿರುತ್ತದೆ. ಯಾರು ಮಾತನ್ನು ಅಗ್ಗ ಮಾಡುತ್ತಾನೋ ಅವನು ಎಲ್ಲ ರೀತಿಯ ಕಳ್ಳತನ ಮಾಡಿದಂತೆ ಆಗುತ್ತದೆ.” ಮಾತು ಎಂಬುದು ಕೇವಲ ನಾಲಗೆಯ ವ್ಯವಹಾರವಲ್ಲ. ಒಂದೊಂದು ಮಾತಿನ ಹಿಂದೆಯೂ ವಿಶಾಲ ಅರ್ಥ ಹುದುಗಿರುತ್ತದೆ. ಹೀಗೆ ಮಾತನ್ನು ಅಪವ್ಯಯ ಮಾಡುವುದು ಕಳ್ಳತನಕ್ಕೆ ಸಮಾನವೆನಿಸುತ್ತದೆ. ಈ ಹಿನ್ನೆಲೆಯಲ್ಲಿಯೆ ನಮ್ಮ ಪರಂಪರೆಯಲ್ಲಿ ವಾಗ್ದಾನವನ್ನು ಯಾರೂ ಮೀರಬಾರದೆಂಬ ಕಟ್ಟಳೆಯಿದೆ. ಪಂಡಿತ್ ಮೋತಿಲಾಲ್ ನೆಹರು ಆ ದಿನಗಳಲ್ಲಿ ದೇಶದಲ್ಲಿಯೆ ಪ್ರತಿಷ್ಠಿತರಾದ ವಕೀಲರಾಗಿದ್ದರು. […]

ಸತ್ಯಂ ದಿಶತ್ಯರ್ಥಿತಮರ್ಥಿತೋ ನೃಣಾಂ ನೈವಾರ್ಥದೋ ಯತ್ಪುನರರ್ಥಿತಾ ಯತಃ | ಸ್ವಯಂ ವಿಧತ್ತೇ ಭಜತಾಮನಿಚ್ಛತಾ – ಮಿಚ್ಛಾಪಿಧಾನಂ ನಿಜಪಾದಪಲ್ಲವಮ್ ||   – ಭಾಗವತ, ಸ್ಕಂಧ 5, ಅಧ್ಯಾಯ 19, ಶ್ಲೋಕ 27 “ತನ್ನನ್ನು ಬೇಡಿದವರಿಗೆ ಭಗವಂತನು ಅವರು ಕೋರಿದ ಇಷ್ಟಾರ್ಥಗಳನ್ನು ಕೊಡುವುದೇನೊ ದಿಟವೇ. ಆದರೆ ಅಪೇಕ್ಷೆಗಳನ್ನು ಈಡೇರಿಸಿಕೊಂಡವರು ಇನ್ನಷ್ಟು ಕೋರಿಕೆಗಳನ್ನು ಬೆಳೆಸಿಕೊಳ್ಳುತ್ತಾರಲ್ಲ! ಈ ಕಾರಣದಿಂದ ಭಗವಂತನು ಭಕ್ತರು ಕೋರಿದುದನ್ನೆಲ್ಲ ಮನಃಪೂರ್ವಕ ಕೊಡಲು ಮುಂದಾಗುವುದಿಲ್ಲ. ಹೆಚ್ಚಿನ ಕೋರಿಕೆಗಳಲ್ಲಿ ಪರಮಾರ್ಥವೇನೂ ಇರುವುದೂ ಇಲ್ಲ. ಯಾವ ಭಕ್ತರು ಸ್ವಾರ್ಥರಹಿತರೂ ನಿಷ್ಕಾಮರೂ ಆಗಿ […]

ದರಿದ್ರಾನ್ ಭರ ಕೌನ್ತೇಯ ನ ಸಮೃದ್ಧಾನ್ ಕದಾಚನ | ವ್ಯಾಧಿತಸ್ಯೌಷಧಂ ಪಥ್ಯಂ ನೀರೋಗಸ್ಯ ಕಿಮೌಷಧೈಃ || – ಮಹಾಭಾರತ “ಮಹಾರಾಜ! ಪ್ರಜಾರಕ್ಷಕರ ಗಮನ ಕೇಂದ್ರೀಕೃತವಾಗಿರಬೇಕಾದದ್ದು ಆರ್ತ-ದೀನರ ಮೇಲೆಯೇ ಹೊರತು ಸಂಪನ್ನರ ಮೇಲಲ್ಲ. ಔ?ಧ-ಪಥ್ಯಾದಿಗಳಿಂದ ಪ್ರಯೋಜನವಾಗುವುದು ಕಾಯಿಲೆಯಲ್ಲಿರುವವರಿಗೇ ಹೊರತು ಆರೋಗ್ಯವಂತರಿಗಲ್ಲ.” ಎಷ್ಟು ನಾಗರಿಕ ವ್ಯವಸ್ಥೆಗಳು ಬೆಳೆದರೂ ಜೀವನಾನುಕೂಲವಂಚಿತರ ದೊಡ್ಡ ವರ್ಗ ಇದ್ದೇ ಇರುತ್ತದೆ. ಬಹುಶಃ ಇದು ಪ್ರಕೃತಿನಿಯಮ. ಅಂತಹ ಆರ್ತರನ್ನು ಗುರುತಿಸುವುದು ಕಷ್ಟವಲ್ಲ. ಹೆಚ್ಚುಮಂದಿ ಉದಾಸೀನರಾಗಿರುತ್ತಾರ?. ಸಂವೇದನಶೀಲರಾದವರು ಕಷ್ಟದಲ್ಲಿರುವವರನ್ನು ಕಂಡೊಡನೆ ದ್ರವಿಸಿಬಿಡುತ್ತಾರೆ, ಅವರ ನೆರವಿಗೆ ಧಾವಿಸುತ್ತಾರೆ, ತಮ್ಮಿಂದಾದ ಸೇವೆ […]

ಪ್ರಜ್ಞಯಾ ಮಾನಸಂ ದುಃಖಂ ಹನ್ಯಾಚ್ಛಾರೀರಮೌಷಧೈಃ | ಏತದ್ವಿಜ್ಞಾನಸಾಮರ್ಥ್ಯಂ ನ ಬಾಲೈಃ ಸಮತಾಮಿಯಾತ್ || – ಮಹಾಭಾರತ “ಪ್ರಜ್ಞಾಶಕ್ತಿಯಿಂದ ಮಾನಸಿಕ ದುಃಖವನ್ನೂ ಚಿಕಿತ್ಸೆಗಳಿಂದ ದೈಹಿಕ ವ್ಯಾಧಿಗಳನ್ನೂ ನಿವಾರಿಸಿಕೊಳ್ಳಬೇಕು. ಇದನ್ನು ಸಾಧ್ಯವಾಗಿಸುವ ಜ್ಞಾನದ ಶಕ್ತಿಯು ಅಪೂರ್ವವಾದುದು. ಅದನ್ನು ಮರೆತು ತನಗೆ ಕಷ್ಟ ಬಂದಿದೆಯೆಂದು ಶೋಕಿಸುವುದು ಬಾಲಿಶನಡೆಯಾಗುತ್ತದೆ.” ಜಗತ್ತಿನಲ್ಲಿ ಜೀವಿಸಿರುವವರೆಗೆ ಮನಸ್ಸಿಗೂ ದೇಹಕ್ಕೂ ಕ್ಲೇಶಗಳು ತಪ್ಪಿದ್ದಲ್ಲ. ಕ್ಲೇಶಗಳು ಬಾರದಿರಲಿ ಎಂಬ ಆಕಾಂಕ್ಷೆ ತ್ರಿಗುಣಚಾಲಿತ ಲೋಕದಲ್ಲಿ ಈಡೇರುವಂಥದಲ್ಲ. ಕ್ಲೇಶಗಳನ್ನು ಎಷ್ಟು ವಿವೇಕದಿಂದ ನಿರ್ವಾಹ ಮಾಡುತ್ತೇವೆಯೋ ಅಷ್ಟುಮಟ್ಟಿಗೆ ಸಮಾಧಾನವನ್ನು ಪಡೆಯಬಹುದು. ಕ್ಲೇಶಗಳಿಂದ ಖಿನ್ನರಾಗದೆ ಕರ್ತವ್ಯಮಗ್ನತೆಯನ್ನು […]

ಜಿತೇಂದ್ರಿಯತ್ವಂ ವಿನಯಸ್ಯ ಕಾರಣಂ ಗುಣಪ್ರಕರ್ಷೋ ವಿನಯಾದವಾಪ್ಯತೇ| ಗುಣಾಧಿಕೇ ಪುಂಸಿ ಜನೋನುರಜ್ಯತೇ ಜನಾನುರಾಗಪ್ರಭವಾ ಹಿ ಸಂಪದಃ|| – ಭಾರವಿ : ಕಿರಾತಾರ್ಜುನೀಯ “ಸ್ವನಿಯಂತ್ರಣವು ಅತ್ಯಾವಶ್ಯಕವೆಂಬ ಕಾರಣದಿಂದಲೇ ವಿನಯವು ಪ್ರಶಂಸೆಯನ್ನು ಪಡೆದುಕೊಂಡಿರುವುದು. ಎಲ್ಲ ಸದ್ಗುಣಗಳ ಮೂಲವು ವಿನಯಶೀಲತೆ. ಈ ಸದ್ಗುಣಗಳಿರುವ ವ್ಯಕ್ತಿಯನ್ನೇ ಇತರರು ಆದರಿಸುವುದು. ಇತರರ ಆದರಣೆಯಿಂದಲೇ ಎಲ್ಲ ಇಷ್ಟಸಿದ್ಧಿಗಳೂ ಸಾಧ್ಯವಾಗುವುದು.” ಒಳ್ಳೆಯ ವ್ಯಕ್ತಿಗುಣಗಳಲ್ಲಿ ಎರಡು ವರ್ಗಗಳು ಇವೆ. ಒಂದು ವರ್ಗದವು ವ್ಯವಹಾರಧರ್ಮಕಾರಣದಿಂದ ಅನಿವಾರ್ಯವೂ ಅನುಲ್ಲಂಘ್ಯವೂ ಆದವು. ಇನ್ನೊಂದು ವರ್ಗದವು ಅಪೇಕ್ಷಣೀಯ ಸ್ತರದವೇ ಆದರೂ ಪರಿಣಾಮದೃಷ್ಟಿಯಿಂದ ಮಹತ್ತ್ವದವು. ವಿನಯ ಅಥವಾ […]