ಚಿಂತನ

ಕೈಗಾರಿಕಾಕ್ರಾಂತಿಯ ನಂತರ ಉದ್ಯಮಸಾಹಸಿಗಳು ತಮ್ಮ ಆಧುನಿಕ ಆರ್ಥಿಕ ಹಾಗೂ ವಾಣಿಜ್ಯ ವ್ಯವಹಾರಗಳನ್ನು ಹೆಚ್ಚು ಸಮರ್ಪಕವಾಗಿ ನಡೆಸಿಕೊಂಡು ಹೋಗಲು ವಿವಿಧ ರೀತಿಯ ಪರ್ಯಾಯ ಉದ್ಯಮ ಸಂಘಟನೆಗಳನ್ನು ಕಟ್ಟಿ ಬೆಳೆಸಿದರು. ಏಕ-ಉದ್ಯಮ, ಪಾಲುದಾರಸಂಸ್ಥೆ, ಸಂಯುಕ್ತ ಬಂಡವಾಳ ಸಂಸ್ಥೆ, ನ್ಯಾಸಮಂಡಲಿ ಅಥವಾ ಟ್ರಸ್ಟ್, ಸಹಕಾರಿ ಸಂಘಗಳು, ಲಾಭಹಂಚಿಕೊಳ್ಳುವ ಸಂಸ್ಥೆಗಳು, ಮತ್ತು ಸರ್ಕಾರೀ ಉದ್ಯಮಗಳು ಇವು ಪ್ರಮುಖವಾದವು. ಈ ಮೇಲ್ಕಂಡ ಎಲ್ಲ ರೀತಿಯ ಸಂಘಟನೆಗಳು ಜೊತೆಜೊತೆಯಾಗಿ ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಹಿಸುತ್ತಿದ್ದರೂ, ಸಂಯುಕ್ತ ಬಂಡವಾಳ ಕಂಪೆನಿಯು ಬಂಡವಾಳಶಾಹೀ ಆರ್ಥಿಕವ್ಯವಸ್ಥೆಯಲ್ಲಿ ಬೃಹತ್‌ಪ್ರಮಾಣದಲ್ಲಿ ಉತ್ಪಾದನೆ ಮಾಡುವ, ಅತಿ ಹೆಚ್ಚು ಪ್ರಚಲಿತವಿರುವ […]

‘ಬಂಡವಾಳವನ್ನು ಕಂಡರೆ ನನಗೇನೂ ಸಂಕೋಚವಿಲ್ಲ. ಬಂಡವಾಳವಾದದೊಡನೆ ನಾನು ನನ್ನ ಹೋರಾಟವನ್ನು ಮುಂದುವರಿಸುತ್ತೇನೆ. ಜನಾಂಗ, ಜನಾಂಗಗಳ ನಡುವೆ ಭಾರಿ ಯುದ್ಧವನ್ನು ತಡೆಗಟ್ಟುವ ಸಲುವಾಗಿ ಬಂಡವಾಳದ ಕ್ರೋಢೀಕರಣ ಕೆಲವೇ ವ್ಯಕ್ತಿಗಳಲ್ಲಿ ಆಗಬಾರದೆಂದು ಎಲ್ಲರೂ ಹೇಳುತ್ತಾರೆ. ನಿಜಾರ್ಥದಲ್ಲಿ ಬಂಡವಾಳ ಹಾಗೂ ಶ್ರಮ ಪರಸ್ಪರ ವಿರೋಧಿಗಳಲ್ಲ. ಒಬ್ಬ ಇನ್ನೊಬ್ಬನಿಂದ ಸಿರಿವಂತನಾಗಿದ್ದಾನೆ ನಿಜ. ಆದರೆ ಮುಂದೊಂದು ದಿನ ಶ್ರೀಮಂತರು ಬಡವರ ಶೋಷಣೆ ಮಾಡದೆ ಸಿರಿವಂತರಾಗುವ ಹಾಗೂ ಬಡವರು ಸಿರಿವಂತರನ್ನು ನೋಡಿ ಹೊಟ್ಟೆ ಉರಿಪಡದಿರುವ ಕಾಲ ಬರಲಿದೆ ಎಂದು ನನ್ನ ಮನ ನುಡಿಯುತ್ತಿದೆ. ಅತ್ಯಂತ ಪರಿಪೂರ್ಣಸ್ಥಿತಿಯಲ್ಲಿನ […]

“ಗಾಂಧಿಯವರು ತಮ್ಮ ಆರ್ಥಿಕ ನಿಲವುಗಳನ್ನು ಶೈಕ್ಷಣಿಕತಜ್ಞರ ಭಾಷೆಯಲ್ಲಿ ತಿಳಿಸದೆ , ಸಾಮಾನ್ಯಜನರ ಭಾಷೆಯಲ್ಲಿ ಹೇಳಿದರು. ಆದ್ದರಿಂದ ಇತರ ಆರ್ಥಿಕತಜ್ಞರು ಗಾಂಧಿಯವರನ್ನು ಒಬ್ಬ ಮಹಾನ್ ಅರ್ಥಶಾಸ್ತ್ರಜ್ಞ ಎಂದು ಪರಿಗಣಿಸಲು ಸಾಧ್ಯವಾಗದೆ ಹೋಯಿತು.” – ಇ.ಎಫ್. ಶುಮಾಕರ್, ಖ್ಯಾತ ಜರ್ಮನ್ ಅರ್ಥಶಾಸ್ತ್ರಜ್ಞ ಗಾಂಧಿಯವರು ಯಂತ್ರಗಳ ಬಳಕೆಯ ಬಗ್ಗೆ ಹಾಗೂ ಪಾಶ್ಚಿಮಾತ್ಯ ಮಾದರಿಯ ಕೈಗಾರಿಕೀಕರಣದ ಬಗ್ಗೆ ತಮ್ಮದೇ ಆದ ಸ್ಪಷ್ಟ ನಿಲವನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದರು. ಭಾರತದ ಆರ್ಥಿಕ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯಲ್ಲಿ ಕೈಗಾರಿಕೀಕರಣದ ಪಾತ್ರವನ್ನು ಅವರು ತಮ್ಮದೇ ಆದ ಶೈಲಿಯಲ್ಲಿ ಮನೋಜ್ಞವಾಗಿ ವಿಶ್ಲೇಷಿಸಿದ್ದಾರೆ. ಕೈಗಾರಿಕೀಕರಣ ಯಾವುದೇ […]

ಗಾಂಧಿಯವರು ಯಂತ್ರಗಳ ಬಳಕೆಯ ಬಗ್ಗೆ ಹಾಗೂ ಪಾಶ್ಚಿಮಾತ್ಯ ಮಾದರಿಯ ಕೈಗಾರಿಕೀಕರಣದ ಬಗ್ಗೆ ತಮ್ಮದೇ ಆದ ಸ್ಪಷ್ಟ ನಿಲವನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದರು. ಭಾರತದ ಆರ್ಥಿಕ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯಲ್ಲಿ ಕೈಗಾರಿಕೀಕರಣದ ಪಾತ್ರವನ್ನು ಅವರು ತಮ್ಮದೇ ಆದ ಶೈಲಿಯಲ್ಲಿ ಮನೋಜ್ಞವಾಗಿ ವಿಶ್ಲೇಷಿಸಿದ್ದಾರೆ. ಕೈಗಾರಿಕೀಕರಣ ಯಾವುದೇ ಒಂದು ವ್ಯವಸಾಯಪ್ರಧಾನ ಸಮಾಜ ಕಾಲಕ್ರಮೇಣ ಸಾಮಾಜಿಕ ಹಾಗೂ ಆರ್ಥಿಕ ಬದಲಾವಣೆಗಳಿಂದ ಔದ್ಯೋಗೀಕರಣಗೊಂಡು ಪುನಃಸಂಘಟಿತವಾಗಿ, ಕೈಗಾರಿಕಾವಸ್ತುಗಳ ಉತ್ಪಾದನೆ ಮಾಡುವ ಆರ್ಥಿಕತೆ ಹಾಗೂ ಸಾಮಾಜಿಕವಾಗಿ ಪರಿವರ್ತನೆಗೊಳ್ಳುವ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆಗೆ ಕೈಗಾರಿಕೀಕರಣ ಎಂದು ಕರೆಯುತ್ತಾರೆ. ಅಂತಹ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯಲ್ಲಿ ದೈಹಿಕಶ್ರಮದಿಂದ ದುಡಿಯುವ ಶ್ರಮಿಕರ ಸ್ಥಾನವನ್ನು ಯಂತ್ರಗಳು […]

ಗಾಂಧಿಯವರು ಭಾರತೀಯ ಅರ್ಥವ್ಯವಸ್ಥೆಯಲ್ಲಿ ಅತಿ ನವಿರಾದ ತಂತ್ರಜ್ಞಾನದ ಉಪಯೋಗವನ್ನು ವಿರೋಧಿಸಿದ್ದರು. ಎಲ್ಲಿ ಅಮಿತವಾದ ’ಮಾನವಶಕ್ತಿ’ ಇರುವುದೋ ಅಲ್ಲಿ ಜಟಿಲವಾದ ಯಂತ್ರಗಳನ್ನು ದೊಡ್ಡಪ್ರಮಾಣದಲ್ಲಿ ಬಳಸಲು ಅವಕಾಶ ಇಲ್ಲ. ಪ್ರತಿಯೊಂದು ದೇಶವೂ ತನಗೆ ಅಗತ್ಯವಾದ ಯಂತ್ರಗಳ ಬಳಕೆಯನ್ನು ಮಾತ್ರ ಮಾಡಬೇಕು. ಭಾರತವೇನಾದರೂ ಪಾಶ್ಚಿಮಾತ್ಯ ತಂತ್ರಜ್ಞಾನವನ್ನು ಅಳವಡಿಸಿಕೊಳ್ಳಲು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿದರೆ ನಿರುದ್ಯೋಗದ ಪ್ರಮಾಣವು ಹೆಚ್ಚುವುದು. ಅಗತ್ಯವಿಲ್ಲದಿದ್ದರೂ ಯಂತ್ರಗಳು ಮಾನವರನ್ನು ತನ್ನ ಸಹಜ ನಿಯಮದ ಪ್ರಕಾರ ಸ್ಥಾನಪಲ್ಲಟ ಮಾಡುತ್ತದೆ (Man vs Machine, cover page). ಪ್ರತಿಯೊಂದು ದೇಶವೂ ತನಗೆ ಸೂಕ್ತವಾದ ’ಬಂಡವಾಳ ಸಾಂದ’ […]

ಸೇವೆಯ ಮಾರ್ಗ ಗಾಂಧಿಯವರು ತಮ್ಮ ರಾಜಕೀಯ ಜೀವನದ ಪ್ರಭಾವೀ ಸುಳಿಯಲ್ಲಿ ಸಿಲುಕಿದ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ಹೇಳುವ ಅನುಭವದ ಮಾತುಗಳು – ‘ರಾಜಕೀಯ ಲಾಭ, ಅನೈತಿಕತೆ ಮತ್ತು ಅಸತ್ಯದ ಹಿಡಿತದಿಂದ ಸಂಪೂರ್ಣವಾಗಿ ದೂರವಿರಬೇಕಾದರೆ ಅದು ಒಂದು ಕಷ್ಟಕರವಾದ ಹೋರಾಟವಾಗಿತ್ತು. ಅನಂತರದ ದಿನಗಳಲ್ಲಿ ನನ್ನ ಹೆಂಡತಿ-ಮಕ್ಕಳ ಜೊತೆ ಕುಸ್ತಿ ಮಾಡಿದ ಅನುಭವವಾಗಿತ್ತು. ಯಾರ ಜೊತೆ ನನ್ನ ಜೀವನ ಬೆಸೆದಿದೆಯೋ, ಯಾರ ನಡುವೆ ನಾನು ಬದುಕುತ್ತಿದ್ದೇನೋ, ಯಾರ ಕಷ್ಟಸುಖಗಳನ್ನು ಸ್ವತಃ ದಿನನಿತ್ಯ ನೋಡುತ್ತಿದ್ದೇನೋ ಅಂತಹವರ ಸೇವೆಯನ್ನು ಪ್ರಾಮಾಣಿಕವಾಗಿ ಮಾಡಬೇಕಾದರೆ ನಾನು ನನ್ನ ಎಲ್ಲ […]

“ಗಾಂಧಿಯವರು ತಮ್ಮ ಆರ್ಥಿಕ ನಿಲವುಗಳನ್ನು ಶೈಕ್ಷಣಿಕತಜ್ಞರ ಭಾಷೆಯಲ್ಲಿ ತಿಳಿಸದೆ, ಸಾಮಾನ್ಯಜನರ ಭಾಷೆಯಲ್ಲಿ ಹೇಳಿದರು. ಆದ್ದರಿಂದ ಇತರ ಆರ್ಥಿಕತಜ್ಞರು ಗಾಂಧಿಯವರನ್ನು ಒಬ್ಬ ಮಹಾನ್ ಅರ್ಥಶಾಸ್ತ್ರಜ್ಞ ಎಂದು ಪರಿಗಣಿಸಲು ಸಾಧ್ಯವಾಗದೆ ಹೋಯಿತು.”                                    – ಇ.ಎಫ್. ಶುಮಾಕರ್, ಖ್ಯಾತ ಜರ್ಮನ್ ಅರ್ಥಶಾಸ್ತ್ರಜ್ಞ ಗಾಂಧೀಯ ಅರ್ಥಶಾಸ್ತ್ರದ ಮೂಲತತ್ತ್ವಗಳು ನಾಲ್ಕು: ಸತ್ಯ, ಅಹಿಂಸೆ, ಪ್ರೀತಿ ಮತ್ತು ಅಪರಿಗ್ರಹ. ಮೊದಲ ಮೂರು […]

ಗಾಂಧಿಯವರು ತಮ್ಮ ಆರ್ಥಿಕಚಿಂತನೆಗಳಲ್ಲಿ ಶಾರೀರಿಕ ಶ್ರಮದ ಮಹತ್ತ್ವಕ್ಕೆ ವಿಶೇಷ ಗಮನವನ್ನು ಹರಿಸಿದ್ದಾರೆ. ಅವರಿಗೆ ದೈಹಿಕಶ್ರಮದ ಬಗ್ಗೆ ಅಪಾರ ಗೌರವವಿತ್ತು. ಆದ್ದರಿಂದ ಅವರು ವ್ಯಕ್ತಿಯು ಮಾಡುವ ಪ್ರತಿಯೊಂದು ಕೆಲಸಕ್ಕೂ ಗೌರವದ ಲೇಪ ತೊಡಿಸಿ ಅದಕ್ಕೆ ಮಹತ್ತ್ವದ ಸ್ಥಾನಮಾನವನ್ನು ಕೊಟ್ಟಿದ್ದಾರೆ. ಪ್ರತಿಯೊಬ್ಬ ಮನುಷ್ಯ ತನ್ನ ದೈನಂದಿನ ಆವಶ್ಯಕತೆಗಳನ್ನು ಪೂರೈಸಲು ಸಾಕ? ಶಾರೀರಿಕ ಪರಿಶ್ರಮ ಮಾಡಬೇಕೆಂದು ಅವರು ಆಗ್ರಹಿಸುತ್ತಿದ್ದರು. ದೈಹಿಕಶ್ರಮ ಎಂದರೆ ಕೈಕಾಲುಗಳಿಂದ ದುಡಿದು ಸಂಪಾದನೆ ಮಾಡುವುದು ಎಂದು ಅರ್ಥ. “ಮನುಷ್ಯರು ತಮ್ಮ ಕೈಗಳ ಮೂಲಕ ಕೆಲಸ ಮಾಡಿ ಕಾಯಕದ ಗೌರವವನ್ನು […]