ಸ್ಮರಣೆ

ಗಾಯಕ ಎಂ.ಡಿ.ಆರ್. ಸಂಗೀತವನ್ನು ಬೇರೆ ಯಾರಲ್ಲೂ ಕಾಣಲು ಸಾಧ್ಯವಿರಲಿಲ್ಲ; ಅದು ಅದ್ವಿತೀಯ. ಸಂಗೀತರಸಿಕರ ಮೇಲೆ ಅವರು ಮೋಡಿಯನ್ನೇ ಮಾಡಿದ್ದರು. ಅವರೊಬ್ಬ ನಾದೋಪಾಸಕರಾಗಿದ್ದು, ಸಂಗೀತಕ್ಕಾಗಿ ಸಂಗೀತವನ್ನು ಹಾಡುತ್ತಿದ್ದರು. ಶ್ರೋತೃಗಳ ಸಂಖ್ಯೆ ಕಡಮೆಯಿದ್ದರೆ ಅವರಿಗೇನೂ ಚಿಂತೆಯಿಲ್ಲ. ತನ್ನ ಶೈಲಿಯನ್ನು ಯಾರಾದರೂ ಆಕ್ಷೇಪಿಸಿದರೆ ಅದಕ್ಕೆ ತಲೆಕೆಡಿಸಿಕೊಳ್ಳುವವರೂ ಅಲ್ಲ. ಮುಖ್ಯವಾಗಿ ಅವರು ತನ್ನ ತೃಪ್ತಿಗಾಗಿ ಹಾಡುತ್ತಿದ್ದರು. ಭಾವನೆಗಳಿಂದ ಶ್ರೀಮಂತವಾಗಿ ಶಾಂತಿಯನ್ನು ನೀಡುವ ಸಂಗೀತ ಅವರದಾಗಿದ್ದು, ಆ ರೀತಿಯಲ್ಲಿ ಅವರು ಹೆಚ್ಚಿನ ಸಮಕಾಲೀನರಿಗಿಂತ ಭಿನ್ನವಾಗಿದ್ದರು. ಅವರದ್ದು ಸೌಮ್ಯ, ಶುದ್ಧ ಮತ್ತು ಮನಸ್ಸಿಗೆ ಸಮಾಧಾನ ತರುವ […]

1920ರಲ್ಲಿ ಗಾಂಧಿ ಕರನಿರಾಕರಣೆಯ ಅಸಹಕಾರ ಚಳವಳಿಗೆ ಮುಂದಾಗಲು ಕರೆ ನೀಡಿದ್ದೇ ಕನ್ನೆಗಂಟಿ ಹನುಮಂತುವಿನ ಬಂಡಾಯಕ್ಕೆ ದೊಡ್ಡ ಶಕ್ತಿಯಾಗಿ ಪರಿಣಮಿಸಿತು. ಯಾವೊಬ್ಬ ರೈತ ಕೂಡ ಬ್ರಿಟಿಷ್ ಸರಕಾರಕ್ಕೆ ಈ ಸುಂಕವನ್ನು ನೀಡಬಾರದೆಂದು ಅವರು ನಾಲ್ಕಾರು ಗ್ರಾಮಗಳ ರೈತರನ್ನು ಒಗ್ಗೂಡಿಸಿದರು. ಆಗ ಬ್ರಿಟಿಷ್ ಅಧಿಕಾರಿಗಳು ಗ್ರಾಮಕ್ಕೆ ಬಂದು ಸುಂಕ ನಿರಾಕರಿಸಿದರೆ ತೀವ್ರ ಪರಿಣಾಮ ಎದುರಿಸಬೇಕಾದೀತು ಎಂದು ಎಚ್ಚರಿಸಿದರು. ಬ್ರಿಟಿಷರ ದಬ್ಬಾಳಿಕೆಯ ವಿರುದ್ಧ ಭಾರತದಾದ್ಯಂತ ಧಗಧಗಿಸಿದ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯ ಸಂಗ್ರಾಮದ ದಳ್ಳುರಿಯ ನಡುವೆ ಆಂಧ್ರಪ್ರದೇಶದ ಒಂದು ಹಳ್ಳಿಯಿಂದ ಸಿಡಿದೆದ್ದ ಘೋಷಣೆಯೊಂದು ಬ್ರಿಟಿಷ್ ಆಡಳಿತಗಾರರ […]

‘ಒಬ್ಬ ಕವಿ ಗೌರವಿಸಬಹುದಾದ ಸಂಗೀತದ ಬಗೆ ಇದ್ದರೆ ಅದು ಸುಗಮ ಸಂಗೀತ’ ಎಂದು ಶ್ಲಾಘಿಸುವ ಭಟ್ಟರು ಸಂಗೀತ ಹುಟ್ಟುವುದೇ ಕವಿತೆಯ ದರ್ಶನದಿಂದ ಎಂದಿದ್ದಾರೆ. ಯಾರೋ ಒಬ್ಬರು ಪಂಡಿತರು ಒಮ್ಮೆ ಇದನ್ನು ಲೈಟ್ ಮ್ಯೂಸಿಕ್ ಎಂದಾಗ ಅಲ್ಲಿದ್ದ ಬಾಲಮುರಳಿಕೃಷ್ಣ ಅವರು, ‘Light music is the music that gives you light’ ಎಂದು ತಿದ್ದಿದ್ದರಂತೆ. ಕವಿ ಪುತಿನ ಅವರು ಒಂದು ವಿಚಾರಸಂಕಿರಣದಲ್ಲಿ “ಸುಗಮಸಂಗೀತ ಲಘುನೆಲೆಯದು ಎಂಬ ಭಾವನೆ ಅನೇಕ ಸಂಗೀತ ವಿದ್ವಾಂಸರಲ್ಲಿದೆ; ಶಾಸ್ತ್ರೀಯ ಸಂಗೀತ ಡಿಗ್ರಿಯಾದರೆ ಸುಗಮಸಂಗೀತ […]

ಈಚೆಗಷ್ಟೇ ನಮ್ಮನ್ನಗಲಿ ತಾವು ಸೃಜಿಸುತ್ತಿದ್ದ ವರ್ಣ–ರೇಖೆಗಳ ಲೋಕದಲ್ಲಿ ಶಾಶ್ವತವಾಗಿ ಸೇರಿಹೋದ ಚಿತ್ರಬ್ರಹ್ಮ ಬಿ.ಕೆ.ಎಸ್. ವರ್ಮ ಅವರ ಅನುಪಸ್ಥಿತಿಯ ನಷ್ಟವನ್ನು ಮತ್ತಾವ ಕಲಾವಿದರೂ ತುಂಬಿಕೊಡಲಾರರು. ವರ್ಮರು ಕಣ್ಮರೆಯಾದದ್ದು ಅವರ ಅಭಿಮಾನಿಗಳೂ ಕಲಾರಾಧಕರೂ ಆದ ಅಶೇಷ ಸಹೃದಯರ ಪಾಲಿಗೆ ಚೇತರಿಸಿಕೊಳ್ಳಲಾಗದ ಆಘಾತ. ಶ್ರೇಷ್ಠ ಕಲಾವಿದರಾಗಿ ಮಾತ್ರವಲ್ಲದೆ ಉತ್ತಮ ವ್ಯಕ್ತಿಯಾಗಿಯೂ ವರ್ಮ ಮರೆಯಲಾಗದ ಮಹನೀಯರು. ಇವರ ಪುಣ್ಯಸ್ಮರಣೆಯ ನಿಮಿತ್ತವಾಗಿ ಈ ಲೇಖನ ಹವಣುಗೊಂಡಿದೆ. ಸುಮಾರು ೧೯೬೮-೬೯ರ ಆಸುಪಾಸಿನ ದಿನಗಳವು. ಆಗ ನನಗಿನ್ನೂ ಬಾಲ್ಯ. ಅಕ್ಷರಗಳನ್ನು ಕೂಡಿಸಿಕೊಂಡು ಪ್ರತಿಯೊಂದು ಪದವನ್ನೂ ಮೆಲ್ಲಮೆಲ್ಲನೆ ಓದಿಕೊಳ್ಳುವ […]

ಕಳೆದ ಐದೂವರೆ ದಶಕಗಳಿಂದ ವಿಜಾಪುರದ ಜ್ಞಾನಯೋಗಾಶ್ರಮವನ್ನು ವಾಸ್ತವ್ಯವನ್ನಾಗಿಸಿಕೊಂಡಿದ್ದ ಸಿದ್ಧೇಶ್ವರಸ್ವಾಮಿಗಳು ತಮ್ಮ ಅಷ್ಟೂ ಸಮಯವನ್ನು ಧ್ಯಾನ, ಅಧ್ಯಯನ, ಚಿಂತನೆ, ಪ್ರವಚನಗಳಿಗೆ ವಿನಿಯೋಗಿಸುತ್ತಿದ್ದರು. ಸರಳಜೀವಿಯಾಗಿದ್ದ ಸ್ವಾಮಿಗಳು ಎಂದೂ ಯಾರಿಂದಲೂ ಏನನ್ನೂ ಸ್ವೀಕರಿಸದೆ ಸತತವೂ ಭಗವದ್ಭಾವದಲ್ಲಿ ಆತ್ಮಾರಾಮರಾಗಿರುತ್ತಿದ್ದುದು ಜನಜನಿತವೇ ಆಗಿತ್ತು. ಅವರಿಗಿದ್ದ ‘ಆಸ್ತಿ’ಯೆಂದರೆ ಅವರು ಸತತ ಅಧ್ಯಯನ–ಚಿಂತನೆಗಳಿಂದ ಗಳಿಸಿಕೊಂಡಿದ್ದ ಜ್ಞಾನರಾಶಿಯಷ್ಟೆ. “ಇಂಗ್ಲಿಷ್ ಬಾರದ ನಾನು ಹೆಚ್ಚು ಓದಿಕೊಳ್ಳಲಾಗಲಿಲ್ಲ. ನೀನಾದರೋ ಪ್ರತಿಭಾಶಾಲಿ. ಧಾರ್ಮಿಕತೆಯ ಸಂದೇಶವನ್ನು ನೀನು ಸಾಗರಗಳಾಚೆಗೂ ತಲಪಿಸಬೇಕು” ಎಂದಿದ್ದ ಗುರುಗಳಾದ ಶ್ರೀ ಮಲ್ಲಿಕಾರ್ಜುನಸ್ವಾಮಿಗಳ ಆದೇಶವನ್ನು ಸಿದ್ಧೇಶ್ವರಸ್ವಾಮಿಗಳು ಅನುಪಮವಾಗಿ ಈಡೇರಿಸಿದರು. ಅವರನ್ನು ‘ಶತಮಾನದ […]

ಎಚ್. ಮಂಜುನಾಥ ಭಟ್ ಜನರು ಮತ್ತು ಮಠಮಾನ್ಯಗಳು ಕೊಟ್ಟ ಬಿರುದು, ಪ್ರಶಸ್ತಿಗಳ ಸರಮಾಲೆಯೇ ಆಚಾರ್ಯರನ್ನು ಅಲಂಕರಿಸಿತ್ತು. ಸರ್ಕಾರದ ಪ್ರಶಸ್ತಿಗಳ ಹಿಂದೆ ಅವರು ಹೋಗಲಿಲ್ಲ. ವಿದುರನಂತೆ ಸದಾ ಆಡಳಿತಯಂತ್ರಕ್ಕೆ ದಾರಿ ತೋರುತ್ತ, ತಪ್ಪಿನಡೆದಾಗ ಕಿವಿ ಹಿಂಡಿ ಬುದ್ಧಿ ಹೇಳುತ್ತ ಉಳಿದರೇ ವಿನಾ ಎಂದೂ ಅಧಿಕಾರದ ಬಳಿ ನಿಲ್ಲಲಿಲ್ಲ. ಆದರೂ ಸರ್ಕಾರದಿಂದ ಗಮಕ ಸಮ್ಮೇಳನಾಧ್ಯಕ್ಷತೆಯೊಂದಿಗೆ ಗಮಕ ರತ್ನಾಕರ ಪ್ರಶಸ್ತಿ ಬಂದಿತ್ತು. ಸಂಗೀತ–ನೃತ್ಯ ಅಕಾಡೆಮಿಯಿಂದ ಕರ್ನಾಟಕ ಕಲಾಶ್ರೀ, ವೇದ ಸಂಸ್ಕೃತಿ ಗ್ರಂಥಮಾಲೆಗೆ ರಾಜ್ಯ ಸಾಹಿತ್ಯ ಅಕಾಡೆಮಿಯಿಂದ ಬಹುಮಾನ, ಮುಕ್ತ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯದ ಗೌರವ […]