ಮನೆಯಲ್ಲಿ ಅಮ್ಮನೆಂದರೆ ಎಲ್ಲರಿಗೂ ಇಷ್ಟವೇ ಇರುತ್ತದೆ, ಎಲ್ಲಿಯವರೆಗೆಂದರೆ ಅವಳು ಖುಷಿಖುಷಿಯಾಗಿ ತಮ್ಮಿಷ್ಟಗಳನ್ನು ಪೂರೈಸಿಕೊಡುವವರೆಗೆ. ಒಂದೊಮ್ಮೆ ಅವಳು ದಣಿದಳೋ, ಇಲ್ಲಿಯವರೆಗೆ ಅವಳು ತಮಗಾಗಿ ಮಾಡಿದ್ದೇನೆಂಬುದು ಬಹಳ ಸುಲಭವಾಗಿ ಮರೆತು ಹೋಗುತ್ತದೆ. ಸ್ಪಾನಿಷ್ ಬರಹಗಾರ ಲೂಯಿಸ್ ಬರ್ಹಸ್ ಹೇಳಿದ ಹಾಗೆ ಸೂರ್ಯಚಂದ್ರರನ್ನೋ ಋತುಗಳನ್ನೋ ನಾವು ಹೇಗೆ ಕಾಣುತ್ತೇವೆಯೇ ಅಂತೆಯೇ ಅಮ್ಮನನ್ನೂ ಸುಲಭವಾಗಿ, ಹಗುರವಾಗಿ ಕಾಣುತ್ತೇವೆ. ನಮ್ಮ ಬದುಕಿನಲ್ಲಿ ಅವಳ ಮೌಲ್ಯ ಏನಿತ್ತೆಂಬುದು ನಮಗೆ ಅರಿವಾಗುವುದು ಅವಳನ್ನು ಶಾಶ್ವತವಾಗಿ ಕಳೆದುಕೊಂಡಾಗಲೇ. ಅವಳಿದ್ದಾಗ ಅವಳ ನೋವಿಗೆ ಸ್ಪಂದಿಸುವ ಮನೋಭಾವ ಬೆಳೆಸಿಕೊಂಡರೆ ಅವಳು ಇನ್ನಿಲ್ಲವಾದ ಬಳಿಕ ಹೀಗೆ ನೋಡಿಕೊಳ್ಳಬೇಕಿತ್ತು, ಹಾಗಿರಬಹುದಿತ್ತು ಎಂದು ಕನವರಿಸುವುದಕ್ಕಿಂತ ಅವಳಿದ್ದಾಗಲೇ ಅವಳು ನಮಗಾಗಿ ಕೊಟ್ಟ ಎಲ್ಲದಕ್ಕೆ ಪ್ರತಿಯಾಗಿ ಋಣ ತೀರಿಸಲಾರೆವಾದರೂ ಅವಳಿಗೆ ನೀಡಬಲ್ಲ ಸಂತೋಷವನ್ನು ನೀಡುವ ಪ್ರಯತ್ನವನ್ನು ಎಲ್ಲ ಮಕ್ಕಳೂ ಮಾಡಬೇಕು.
ಮೇಡಂ, ಕಾಲೇಜಿಂದ ಮನೆಗೆ ಹೋಗುವಷ್ಟರಲ್ಲಿ ತುಂಬ ಸಾಕೆನಿಸಿರುತ್ತದೆ, ಹೋಗಿ ಬಿದ್ದುಕೊಂಡರೆ ಸಾಕು ಅನ್ನುವಂತಿರುತ್ತದೆ ನನ್ನ ಮನಸ್ಥಿತಿ. ಆದರೆ ಎಂದೂ ಹೋದ ತಕ್ಷಣ ಹತ್ತು ನಿಮಿಷವಾದರೂ ವಿಶ್ರಾಂತಿ ಪಡೆಯುವುದು ನನ್ನಿಂದ ಸಾಧ್ಯವಾಗುವುದಿಲ್ಲ. ಬೆಳಗ್ಗಿನಿಂದ ಬಾಕಿ ಇಟ್ಟ ಪಾತ್ರೆಗಳು ಸಿಂಕ್ ತುಂಬ ಕಾದಿರುತ್ತವೆ, ಮನೆಯೆದುರಿನ ಗಿಡಗಳಿಂದ ಉದುರಿದ ಎಲೆಗಳು ‘ಗುಡಿಸು ಬಾ’ ಅನ್ನುತ್ತಿರುತ್ತವೆ. ಮಕ್ಕಳು ನಾನು ಮನೆ ತಲಪುವುದಕ್ಕೂ ಮೊದಲೇ ಬಂದು ನನ್ನನ್ನು ಕಂಡ ತಕ್ಷಣ ‘ಅಮ್ಮಾ ತಿನ್ನಕ್ಕೇನಾದರೂ ಕೊಡು, ಏನು ತಂದಿದ್ದೀಯಾ?’ ಅಂತ ಕಣ್ಣರಳಿಸಿ ನೋಡುತ್ತಿರುತ್ತಾರೆ. ದಣಿದ ಅತ್ತೆ-ಮಾವ ‘ಕಾಫಿ ಕೊಡುತ್ತೀಯಾ’ ಅಂತ ಕಾಯುತ್ತಿರುತ್ತಾರೆ. ದಡಬಡಿಸಿ ರೂಮಿಗೆ ಹೋಗಿ ಬಟ್ಟೆಬದಲಿಸಿ ಕೈಕಾಲು ತೊಳೆದು ಅಡುಗೆಮನೆ ಸೇರಿದರೆ ಒಂದಾದ ಮೇಲೊಂದು ಕೆಲಸ ಬಾಲದಂತೆ ಬೆಳೆಯುತ್ತಲೇ ಹೋಗುತ್ತದೆ. ಅಂತೂ ರಾತ್ರಿ ಹತ್ತರವರೆಗೆ ಒಂದು ಕ್ಷಣ ಬಿಡುವಿಲ್ಲ ಎನ್ನುವಂತಾಗುತ್ತದೆ. ಕೆಲಸ ಬಿಡೋಣ ಅಂದರೆ ತಿಂಗಳ ಕೊನೆಯಲ್ಲಿ ಅಕೌಂಟಿಗೆ ಬರುವ ಸಂಬಳವನ್ನು ಕಳೆದುಕೊಳ್ಳುವ ಮನಸ್ಸಿಲ್ಲ. ಮತ್ತೆ ಯಾರ ಮುಂದೂ ನನ್ನ ಆವಶ್ಯಕತೆಗಳಿಗೆ ಕೈ ಒಡ್ಡುವ ಸ್ಥಿತಿ ನನಗಿಷ್ಟವಿಲ್ಲ. ಆದರೆ ಇಷ್ಟೆಲ್ಲದರ ನಡುವೆ ನನ್ನ ಆರೋಗ್ಯ ಸೊರಗುತ್ತಿದೆ. ಏನು ಮಾಡಲಿ ಅಂತಲೇ ಗೊತ್ತಾಗುವುದಿಲ್ಲ…’ ಗೆಳತಿ ಒಂದೇ ಉಸಿರಿನಲ್ಲಿ ಹೇಳುತ್ತಿದ್ದರೆ ನನಗೆ ಆಕೆ ನನ್ನದೇ ಮನದ ಮಾತುಗಳನ್ನು ಹೇಳುತ್ತಿದ್ದಾಳೇನೋ ಎನಿಸಿತು.
ಒಂದು ಹಂತದವರೆಗೆ ನಮ್ಮಲ್ಲಿ ಅತಿಯಾದ ಉತ್ಸಾಹ, ಜೀವನಪ್ರೀತಿ ಎಲ್ಲವೂ ಹಸಿರಾಗಿರುತ್ತವೆ. ನಲವತ್ತರ ಗಡಿಗೆ ಬರುತ್ತಿದ್ದಂತೆ ಶಾರೀರಿಕವಾದ ಬದಲಾವಣೆಗಳು ನಮ್ಮನ್ನು ಕಂಗೆಡಿಸದೆ ಇರುವುದಿಲ್ಲ. ನಿಧಾನವಾಗಿ ಮನೆ, ಮನಃಸ್ಥಿತಿಗಳೆರಡೂ ಬದಲಾದವೇನೋ ಎಂದು ನಮಗನ್ನಿಸಿದರೆ ಸುಳ್ಳಲ್ಲ. ಮೊದಮೊದಲು ಎಲ್ಲರಿಂದಲೂ ಸೈ ಅನ್ನಿಸಿಕೊಳ್ಳಬೇಕು ಎಂಬ ಅಪೇಕ್ಷೆಯಿರುತ್ತದೆ. ಎಲ್ಲವನ್ನೂ ಹೇಗೆ ನಿಭಾಯಿಸುತ್ತಿದ್ದಾಳೆ ನೋಡು ಎಂದು ನಮ್ಮ ಕುರಿತು ಯಾರಾದರೂ ಅಂದರೆ ಅತ್ಯಂತ ಗರ್ವ, ಸ್ವಾಭಿಮಾನ ಬೆಳೆಯುತ್ತಲೇ ಇರುತ್ತದೆ. ಹತ್ತು ಮಂದಿ ‘ನಿಮ್ಮಿಂದ ನಾವು ಕಲಿಯುವುದು ತುಂಬಾ ಇದೆ ಬಿಡಿ’ ಎಂದಾಗ ಒಳಗೊಳಗೇ ಬೀಗುತ್ತೇವೆ. ಒಂದು ದಿನವೂ ವಿರಮಿಸದೆ ದುಡಿಯುವುದರಲ್ಲಿ ಸಂತೋಷ ಕಾಣುತ್ತೇವೆ. ಆದರೆ ಈ ಎಲ್ಲದರ ನಡುವೆ ನಮ್ಮನ್ನು ನಾವು ಗಮನಿಸಿಕೊಳ್ಳುವುದನ್ನು ಮರೆತೇ ಬಿಟ್ಟಿರುತ್ತೇವೆ. ಎಲ್ಲರ ಆರೋಗ್ಯದ ಕುರಿತು ಗಮನ ಕೊಡುವುದರಲ್ಲಿ ಎತ್ತಿದ ಕೈ ಎಂದು ಹೊಗಳಿಸಿಕೊಂಡ ನಾವೇ ನಮ್ಮ ಚರ್ಮ ಆರೋಗ್ಯವಿಲ್ಲದೆ ಪೇಲವವಾದುದನ್ನು ನೋಡಿಕೊಂಡಿರುವುದಿಲ್ಲ. ಆಗೀಗ ಕಾಣಿಸಿಕೊಳ್ಳುವ ಹೊಟ್ಟೆನೋವು, ಕಾಲುನೋವು, ಸೊಂಟನೋವು ಎಲ್ಲವನ್ನೂ ನಮ್ಮಲ್ಲೇ ಮುಚ್ಚಿಟ್ಟುಕೊಂಡು ಮನೆಯಲ್ಲಿ ಇರುವ ಎಲ್ಲರಿಗೂ ಸಮಾಧಾನ, ಸಾಂತ್ವನ ಸಿಗುವಂತೆ ನೋಡಿಕೊಳ್ಳುವ ನಾವು ನಮ್ಮ ಕಡೆಗೇ ಹೊರಳಿಕೊಂಡು ಜಾಗ್ರತೆ ಮಾಡಿಕೊಳ್ಳಬೇಕು ಎಂಬುದನ್ನು ಮರೆತೇ ಹೋಗಿರುತ್ತೇವೆ.
ಇಂದಿನ ದಿನಗಳಲ್ಲಿ ಆಧುನಿಕಯುಗದ ಒತ್ತಡ, ವೇಗ ಎಂಬುದು ನಮ್ಮನ್ನು ಬಲುವಾಗಿ ಆವರಿಸಿಕೊಂಡಿದೆ. ಈ ಮ್ಯಾರಥಾನ್ ಮುಗಿಯುವುದೇ ಇಲ್ಲ. ಓಟದಲ್ಲಿ ಕೊಂಚ ನಿಧಾನಗತಿ ನಮ್ಮದಾದರೂ ಹಿಂದೆ ಇರುವ ಅನೇಕರು ನಮ್ಮಿಂದ ಮೊದಲಿಗರಾಗುತ್ತಾರೆ ಎಂಬ ಚಿಂತೆಯೊಂದು ಎಲ್ಲರಲ್ಲೂ ಇದೆ. ಕೇವಲ ಡಾಕ್ಟರ್ ಎಂಜಿನಿಯರ್ ಎಂದಷ್ಟೇ ಅಲ್ಲ, ಎಲ್ಲ ಕ್ಷೇತ್ರದಲ್ಲೂ ಈ ಬಗೆಯ ಓಟ ಇದ್ದದ್ದೇ. ‘ಓಡಬೇಡ ಕಾಲವೇ ಕೊಂಚ ತಡೆ/ ಕನಸುಗಳು ಅರಳಿಕೊಳ್ಳುವ ಮುನ್ನ ಕಮರಿಸಬೇಡ/ ಹಣ್ಣು ಮಾಗುವ ಮುನ್ನ ಕೊಳೆಯಿಸಬೇಡ/ ಮನದ ಚಿತ್ರಗಳು ಇನ್ನೂ ಬಣ್ಣಕ್ಕಾಗಿ ಕಾಯುತ್ತಿವೆ/ ಅಷ್ಟರೊಳಗೆ ಚಿತ್ರಪಟವ ಹರಿದುಬಿಡಬೇಡ’ ಎಂದು ಕವಿ ಬರೆದುಕೊಂಡರೆ ಇಂದಿನ ಒಟ್ಟೂ ಕಾಲಧರ್ಮವನ್ನು ಹೇಳಿದಂತೆ. ಹೀಗಿರುತ್ತ ಮನೆಯೊಡತಿಯಾದವಳು ಬಸಿರು ಬಾಣಂತನದ ನಡುವೆ ಕಳೆದುಹೋದ ಸಮಯವನ್ನೂ ಸೇರಿಸಿಕೊಂಡು ತನ್ನ ಸಾಮಾಜಿಕ, ವೃತ್ತಿಪರ ಬದುಕನ್ನೂ ರೂಢಿಸಿಕೊಳ್ಳಬೇಕೆಂದರೆ ಸುಲಭದ ಮಾತಲ್ಲ. ಹಾಗೂ ಒಂದುವೇಳೆ ‘ತೀರಾ ದಣಿವು.. ಇಂದು ಅಡುಗೆ ನನ್ನಿಂದಾಗದು’ ಅಂದರೆ ‘ನಿನ್ನನ್ನು ಕೆಲಸಕ್ಕೆ ಹೋಗು ಅಂದರ್ಯಾರು, ಮನೆಯಲ್ಲೇ ಇರಬಾರದಾ?’ ಎಂಬ ಮಾತು ಬಂದೀತೆಂಬ ಭಯದಲ್ಲಿ ತನ್ನ ಮನಸ್ಸು, ಶರೀರ ಎರಡೂ ಬಯಸುವ ವಿಶ್ರಾಂತಿಯನ್ನು ಕೊಡದೆಯೆ ಮನೆಗೆಲಸ ಮುಗಿಸುವತ್ತ ಗಮನಹರಿಸುತ್ತೇವೆ. ಕೊನೆಯಲ್ಲಿ ನಮ್ಮ ಶರೀರ ಹತ್ತಾರು ರೀತಿಯಲ್ಲಿ ಮುಷ್ಕರ ಹೂಡಲು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿದಾಗ ಮಾತ್ರ ನಮಗೆ ನಾವು ಇಲ್ಲಿಯವರೆಗೆ ಮಾಡಿದ್ದೇನು? ಎಂದು ಯೋಚನೆ ಮಾಡುವಂತಾಗುತ್ತದೆ.
ಹೊರಗೆ ದುಡಿಯುವ ಗಂಡ ದಣಿದು ಬಂದು ಕೈಕಾಲು ಮುಖವನ್ನೂ ತೊಳೆಯದೆ ಮಲಗಿದರೆ ಸಹಾನುಭೂತಿ ವ್ಯಕ್ತಪಡಿಸುವ ಮನೆಮಂದಿ ಹೆಣ್ಣಿಗೂ ಅದೇ ತೆರನಾದ ದಣಿವು ಕಾಡೀತು ಎಂದು ಸ್ವಲ್ಪವಾದರೂ ಯೋಚಿಸುವುದಿಲ್ಲ. ಮಕ್ಕಳಾದರೂ ‘ಅಮ್ಮಾ, ನೀನು ಮಲಕ್ಕೋ.. ಇನ್ನೆಲ್ಲ ನಾವೇ ಮಾಡಿಕೊಳ್ಳುತ್ತೇವೆ’ ಎಂದು ಹೇಳಿದರೆಂದು ಹೋಗಿ ಮಲಗಿಕೊಂಡರೆ ಒಂದು ಗಂಟೆ ಕಳೆದು ಎದ್ದು ಬರುವಷ್ಟರಲ್ಲಿ ಒಂದು ವಾರಕ್ಕಾದೀತೆಂದು ತಂದ ಬಿಸ್ಕೆಟುಪ್ಯಾಕೆಟ್ಟುಗಳು ಕ್ಷಣಾರ್ಧದಲ್ಲಿ ಖಾಲಿಯಾಗಿ ಬಿಟ್ಟಿರುತ್ತವೆ. ಇನ್ನು ನಾಳೆಗೇನು ಎಂದು ಯೋಚನೆ ಮಾಡುವಂತಾಗುತ್ತದೆ. ಅದಲ್ಲವೆಂದಾದರೆ ಮಾಡಿಟ್ಟಿದ್ದ ಅಡುವೆ ಡೈನಿಂಗ್ ಟೇಬಲ್ ಮೇಲೆ ಮುಚ್ಚಳಗಳನ್ನೆಲ್ಲ ಕಳಚಿಕೊಂಡು ಅನಾಥವಾಗಿರುತ್ತವೆ! ಮತ್ತದನ್ನು ಬಳಸುವುದೋ ಎಸೆಯುವುದೋ ಅರಿಯದೆ ತಲೆಕೆರೆದುಕೊಳ್ಳುವ ಸರದಿ ನಮ್ಮದೇ ಆಗಿರುತ್ತದೆ. ಆದರೆ ಇದಕ್ಕಾಗಿ ಮಕ್ಕಳ ಮೇಲೆ ರೇಗಿದರೂ ‘ಅವರಿಗೆ ಅದನ್ನು ಮೊದಲೇ ಹೇಳಬೇಕಿತ್ತು’ ಎಂಬ ಆಕ್ಷೇಪವೂ ನಮ್ಮ ಮೇಲೆಯೇ ಬಂದರೆ ಅಚ್ಚರಿಯೇನಿಲ್ಲ.
ಆರ್ಥಿಕವಾಗಿ ನಾವು ಸ್ವಾವಲಂಬಿಗಳಾಗಬೇಕು ಸರಿ, ಹಾಗೆಂದು ಆರೋಗ್ಯದಲ್ಲೂ ನಮ್ಮ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯವನ್ನು ಕಾಪಾಡಿಕೊಳ್ಳಬೇಕಲ್ಲವೇ? ಮನೆಯ ಮಕ್ಕಳು ಸ್ವಲ್ಪಸ್ವಲ್ಪವೇ ದೊಡ್ಡವರಾಗುತ್ತ ಅವರವರ ಕೆಲಸಗಳನ್ನು ಅವರವರೇ ಮಾಡಿಕೊಳ್ಳುವಂತೆ ಉತ್ತೇಜಿಸುವುದು ನಮ್ಮ ಕೆಲಸಗಳನ್ನು ಹಗುರವಾಗಿಸಲು ಇರುವ ಸುಲಭ ವಿಧಾನ. ತೊಳೆದ ಪಾತ್ರೆಗಳನ್ನು ಒರೆಸಿ ಜೋಡಿಸುವ ಕೆಲಸ ಒಬ್ಬರು ಮಾಡಿದರೆ ಒಣಗಿದ ಬಟ್ಟೆಗಳನ್ನು ಮತ್ತೊಬ್ಬರು ಜೋಡಿಸಬಹುದು. ರಾತ್ರಿಯ ಊಟವನ್ನು ಕಡ್ಡಾಯವಾಗಿ ಎಲ್ಲರೂ ಒಟ್ಟಿಗೇ ಮಾಡಿದರೆ ಕೆಲಸಗಳು ಹಂಚಿಕೊಂಡು ಮುಗಿದೇಹೋಗುತ್ತವೆ, ಒಬ್ಬರು ಊಟಕ್ಕೆ ಜೋಡಿಸಿದರೆ ಇನ್ನೊಬ್ಬರು ಊಟವಾದ ಬಳಿಕ ಎಲ್ಲವನ್ನೂ ಎತ್ತಿಟ್ಟು, ತೊಳೆಯಬೇಕಾದ ಪಾತ್ರೆಗಳನ್ನು ಸಿಂಕಿಗೆ ಹಾಕಿ ಟೇಬಲ್/ ನೆಲ ಒರೆಸುವ ಕೆಲಸವನ್ನು ಮಾಡಬಹುದು. ಆಗ ಮನೆಯ ಗೃಹಿಣಿಗೂ ಎಲ್ಲರೂ ತನ್ನೊಂದಿಗಿದ್ದಾರೆ ಎಂಬ ನೈತಿಕ ಬೆಂಬಲ ದೊರೆತಂತಾಗುತ್ತದೆ. ಅದರ ಬದಲು ಎಲ್ಲರೂ ತಮ್ಮ ತಮ್ಮ ತಟ್ಟೆಗೆ ಅನ್ನ ಸಾಂಬಾರು ಬಡಿಸಿಕೊಂಡು ಒಬ್ಬರು ಟಿವಿ, ಇನ್ನೊಬ್ಬರು ಮೊಬೈಲು ನೋಡಿಕೊಂಡು ಊಟಮಾಡಿ ತಮ್ಮ ಕೆಲಸವಾಯಿತೆಂದು ನಡೆದುಬಿಟ್ಟರೆ ದಣಿವಿನ ಜೊತೆಗೆ ಒಂಟಿತನದ ಸಂಕಟವೂ ಕಾಡಿ ತಾನು ಯಾಕಾದರೂ ಇದನ್ನೆಲ್ಲ ಮಾಡಬೇಕು ಎನ್ನಿಸದೆ ಇರದು. ಯಾವ ಕೆಲಸವೇ ಇರಲಿ, ಜೊತೆಯಲ್ಲಿ ನಮ್ಮವರಿದ್ದರೆ ಮುಂದೆ ಸಾಗುವುದು ದಣಿವೆನಿಸುವುದಿಲ್ಲವಲ್ಲ!
ಮನೆಯಲ್ಲಿ ಅಮ್ಮನೆಂದರೆ ಎಲ್ಲರಿಗೂ ಇಷ್ಟವೇ ಇರುತ್ತದೆ, ಎಲ್ಲಿಯವರೆಗೆಂದರೆ ಅವಳು ಖುಷಿಖುಷಿಯಾಗಿ ತಮ್ಮಿಷ್ಟಗಳನ್ನು ಪೂರೈಸಿಕೊಡುವವರೆಗೆ. ಒಂದೊಮ್ಮೆ ಅವಳು ದಣಿದಳೋ, ಇಲ್ಲಿಯವರೆಗೆ ಅವಳು ತಮಗಾಗಿ ಮಾಡಿದ್ದೇನೆಂಬುದು ಬಹಳ ಸುಲಭವಾಗಿ ಮರೆತು ಹೋಗುತ್ತದೆ. ಸ್ಪಾನಿಷ್ ಬರಹಗಾರ ಲೂಯಿಸ್ ಬರ್ಹಸ್ ಹೇಳಿದ ಹಾಗೆ ಸೂರ್ಯಚಂದ್ರರನ್ನೋ ಋತುಗಳನ್ನೋ ನಾವು ಹೇಗೆ ಕಾಣುತ್ತೇವೆಯೇ ಅಂತೆಯೇ ಅಮ್ಮನನ್ನೂ ಸುಲಭವಾಗಿ, ಹಗುರವಾಗಿ ಕಾಣುತ್ತೇವೆ. ನಮ್ಮ ಬದುಕಿನಲ್ಲಿ ಅವಳ ಮೌಲ್ಯ ಏನಿತ್ತೆಂಬುದು ನಮಗೆ ಅರಿವಾಗುವುದು ಅವಳನ್ನು ಶಾಶ್ವತವಾಗಿ ಕಳೆದುಕೊಂಡಾಗಲೇ. ಅವಳಿದ್ದಾಗ ಅವಳ ನೋವಿಗೆ ಸ್ಪಂದಿಸುವ ಮನೋಭಾವ ಬೆಳೆಸಿಕೊಂಡರೆ ಅವಳು ಇನ್ನಿಲ್ಲವಾದ ಬಳಿಕ ಹೀಗೆ ನೋಡಿಕೊಳ್ಳಬೇಕಿತ್ತು, ಹಾಗಿರಬಹುದಿತ್ತು ಎಂದು ಕನವರಿಸುವುದಕ್ಕಿಂತ ಅವಳಿದ್ದಾಗಲೇ ಅವಳು ನಮಗಾಗಿ ಕೊಟ್ಟ ಎಲ್ಲದಕ್ಕೆ ಪ್ರತಿಯಾಗಿ ಋಣ ತೀರಿಸಲಾರೆವಾದರೂ ಅವಳಿಗೆ ನೀಡಬಲ್ಲ ಸಂತೋಷವನ್ನು ನೀಡುವ ಪ್ರಯತ್ನವನ್ನು ಎಲ್ಲ ಮಕ್ಕಳೂ ಮಾಡಬೇಕು.
ಅಮ್ಮನ ಆರೋಗ್ಯ, ಅವಳ ಸಂತೋಷಕ್ಕಾಗಿಯೂ ದಿನದ ಇಪ್ಪತ್ತನಾಲ್ಕು ಗಂಟೆಯಲ್ಲಿ ಒಂದು ಗಂಟೆಯನ್ನು ಮೀಸಲಿರಿಸುವಂತೆ ಮಕ್ಕಳನ್ನು ಬೆಳೆಸಬೇಕಿದೆ. ಕೇವಲ ತಾವಾಯಿತು, ತಮ್ಮ ಕೆಲಸವಾಯಿತು, ಅದಷ್ಟೇ ಮುಖ್ಯ ಎಂಬಂತೆ ಬೆಳೆಸಿದರೆ ಮುಂದೆ ನಮ್ಮ ಕಣ್ಣಮುಂದೆಯೇ ಬದುಕು ಸೊರಗೀತು. ಈ ಎಚ್ಚರ ನಮಗಿರಲಿ.
ದಣಿವಾದರೆ ವಿರಮಿಸಿ ಅಷ್ಟೇ, ನಿರ್ಗಮಿಸಬೇಡಿ!