‘ನಮ್ಮ ಇಪ್ಪತ್ತು ವರ್ಷಗಳ ತ್ಯಾಗಕ್ಕೆ ಫಲ ಸಿಕ್ಕಿದೆ. ಯುದ್ಧ ಮುಗಿದಿದೆ’ ಎಂಬ ತಾಲಿಬಾನ್ ಘೋಷಣೆ ಅರ್ಥಹೀನವಾಗಿದೆ. ಈಗಿನ ಬೆಳವಣಿಗೆ ಮತ್ತೊಂದು ಸಂಘರ್ಷಪರ್ವಕ್ಕೆ ನಾಂದಿಯಷ್ಟೆ ಆಗಿದೆ. ಬಹುಕಾಲದಿಂದ ನಿಸ್ಸತ್ತ್ವಗೊಂಡಿರುವ ವಿಶ್ವಸಂಸ್ಥೆ ನಿಜವಾಗಿ ಕಾಗದದ ಗೊಂಬೆಯಷ್ಟೆ ಎಂಬುದು ಮತ್ತೊಮ್ಮೆ ಸಾಬೀತಾಗಿದೆ.
ಪ್ರಜಾಪ್ರಭುತ್ವಾನುಗುಣ ನಾಗರಿಕ ವ್ಯವಸ್ಥೆಗಳು ಇಪ್ಪತ್ತೊಂದನೇ ಶತಮಾನದಷ್ಟು ಆಧುನಿಕ ಯುಗದಲ್ಲಿಯೂ ಎಷ್ಟು ಕ್ಷಣಭಂಗುರವಾಗಬಹುದೆಂಬುದನ್ನು ಎತ್ತಿತೋರಿಸಿವೆ ಭಾರತದ ನೆರೆಯ ಆಫಘಾನಿಸ್ತಾನದ ಇತ್ತೀಚಿನ ವಿದ್ಯಮಾನಗಳು. ಸಭ್ಯತೆಯ ಮತ್ತು ಸತರ್ಕತೆಯ ಸೋಗು ಹಾಕುವ ಸಾಂಕೇತಿಕತೆಯನ್ನೂ ಗಾಳಿಗೆ ತೂರಿ ತಾಲಿಬಾನಿ ಪಡೆಗಳು ವಿಧ್ಯುಕ್ತ ಸರ್ಕಾರದ ಮೇಲೆ ಸಮರ ಸಾರಿ ದೇಶವನ್ನು ವಶಪಡಿಸಿಕೊಂಡಿವೆ. ಅಮೆರಿಕದ ಟ್ರೇಡ್ ಸೆಂಟರ್ ಯುಗಳದ ಧ್ವಂಸದ (೧೧-೯-೨೦೦೧) ಹಿನ್ನೆಲೆಯಲ್ಲಿ ಜಗತ್ತಿನೆಲ್ಲೆಡೆ ಭಯೋತ್ಪಾದಕತೆಯನ್ನು ಅಮೆರಿಕ ನಿಯಂತ್ರಿಸುವ ಪ್ರತಿಜ್ಞೆ ಮಾಡಿ ಕಾರ್ಯರತವಾದುದರ ಭಾಗವಾಗಿ ಅದು ಆಫಘಾನಿಸ್ತಾನದಲ್ಲಿ ಕಳೆದ ಇಪ್ಪತ್ತು ವರ್ಷಗಳಿಂದ ನಡೆಸಿದ್ದ ಪ್ರಯಾಸಗಳು ಕಳೆದ ಆಗಸ್ಟ್ ತಿಂಗಳ ಹಲವೇ ದಿನಗಳಲ್ಲಿ ವ್ಯರ್ಥವೆನಿಸಿ ತಾಲಿಬಾನಿ ಪಾಶವೀಯತೆಯೂ ಹಿಂಸಾಚರಣ ಪರಂಪರೆಯೂ ಮರುಕಳಿಸಿವೆ, ಈ ಆಸುರೀ ತಾಂಡವಕ್ಕೆ ಕೊನೆಯೇ ಇಲ್ಲವೆ ಎಂದು ಜಗತ್ತೆಲ್ಲ ತಲ್ಲಣಗೊಳ್ಳುವಂತೆ ಮಾಡಿವೆ. ಜಗತ್ತೆಲ್ಲ ಭಯೋತ್ಪಾದಕತೆಯ ನಿರ್ಮೂಲನಕ್ಕಾಗಿ ಪ್ರಯತ್ನಶೀಲವಾಗಿರುವಾಗ ತಾಲಿಬಾನಿನಂತಹ ಭಯೋತ್ಪಾದಕ ಪಡೆಯು ಅಲ್ಲಿಯ ಸ್ಥಾಪಿತ ಸರ್ಕಾರದ ವಿರುದ್ಧ ಸಶಸ್ತ್ರ ಕಾರ್ಯಾಚರಣೆ ನಡೆಸಿ ತನ್ನ ಅಧಿಕಾರವನ್ನು ಜಾರಿಗೊಳಿಸ ಹೊರಟಿರುವ ಅತ್ಯಂತ ಆತಂಕಕಾರಿ ಬೆಳವಣಿಗೆಯನ್ನು ಇತಿಹಾಸದ ಹಿನ್ನಡೆಯೆಂದು ಭಾವಿಸಬೇಕಾಗಿದೆ. ನ್ಯಾಯವಾಗಿ ಅಸ್ತಂಗತವಾಗಬೇಕಾಗಿದ್ದ ಭಯೋತ್ಪಾದಕತೆ ಅಲ್ಪ ಅವಕಾಶ ಸಿಕ್ಕಿದೊಡನೆ ಮತ್ತೆ ಗರಿಗೆದರುತ್ತದೆಂಬ ವಾಸ್ತವವು ವಿಷಾದಕರ.
ಅಮೆರಿಕ ಪ್ರವೇಶ
ಇಪ್ಪತ್ತು ವರ್ಷ ಹಿಂದೆ (೧೯೯೮-೨೦೦೧) ಅಲ್-ಖೈದಾ ಮೊದಲಾದ ಸಂಘಟನೆಗಳ ಸಾಹಚರ್ಯದಲ್ಲಿ ತಾಲಿಬಾನ್ ಎಣೆಯಿಲ್ಲದ ವಿಧ್ವಂಸಕ ಕೃತ್ಯಗಳಿಂದ ಆಫಘಾನಿಸ್ತಾನವನ್ನು ನರಕವಾಗಿಸಿತ್ತು. ಮಿತ್ರರಾಷ್ಟ್ರಗಳ ನೆರವಿನಿಂದ ಅಮೆರಿಕ ತಾಲಿಬಾನಿಗಳನ್ನು ಅಣಗಿಸಿ ಅಲ್ಲಿ ವಿಧ್ಯುಕ್ತ ಸ್ಥಳೀಯ ಸರ್ಕಾರದ ರಚನೆಗೆ ದಾರಿಮಾಡಿತ್ತು. ಆಫಘಾನಿಸ್ತಾನದ ಪುನರ್ನಿರ್ಮಾಣಕ್ಕಾಗಿ ಭಾರತವೂ ಇತರ ಹಲವು ರಾಷ್ಟ್ರಗಳೂ ಸಾಕಷ್ಟು ನೆರವನ್ನಿತ್ತಿದ್ದವು. ಇದರಿಂದಾಗಿ ಅಲ್ಲಿ ಹಿಂದೆ ಇರದಿದ್ದ ಒಂದಷ್ಟು ಮೂಲಸೌಕರ್ಯಗಳು ಏರ್ಪಟ್ಟಿದ್ದವು. ಅಮೆರಿಕವಂತೂ ಧಾರಾಳವಾಗಿಯೆ ಧನದ ಹಾಗೂ ನಾನಾ ಸೌಕರ್ಯ-ಸವಲತ್ತುಗಳ ಹೊಳೆ ಹರಿಸಿತ್ತು. ಇದನ್ನೆಲ್ಲ ಬಳಸಿಕೊಂಡು ದೇಶದ ಪುರೋವೃದ್ಧಿಯಲ್ಲಿ ಕೈಜೋಡಿಸುವುದಕ್ಕೆ ಬದಲಾಗಿ ತಾಲಿಬಾನ್ ತನ್ನ ಹಳೆಯ ಘಾತಕ ಸ್ವಭಾವಕ್ಕೇ ಜೋತುಬಿದ್ದಿರುವುದು ದುರದೃಷ್ಟಕರ. ಅದರ ದಮನಕ್ಕೆ ಹಿಂದಿಗಿಂತ ವ್ಯಾಪಕ ಅಂತರರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಶಕ್ತಿಗಳು ಈಗ ಸಂಘಟಿತವಾಗಲೇಬೇಕಾಗಿದೆ. ಕಾದಂಬರಿಗಾರ್ತಿ ಪರ್ಲ್ ಬಕ್ ಕೃತಿಯ ಶೀರ್ಷಿಕೆ ಹೇಳಿದಂತೆ ಸೇಟನ್ ನೆವರ್ ಸ್ಲೀಪ್ಸ್ – ಸೈತಾನನಿಗೆ ನಿದ್ರೆಯೆಂಬುದಿಲ್ಲ.
ಕಳೆದೆರಡು ದಶಕಗಳಿಂದ ಉಗ್ರರ ದಮನಕ್ಕಾಗಿ ಆಫಘಾನಿಸ್ತಾನದಲ್ಲಿ ಬೀಡುಬಿಟ್ಟಿದ್ದ ಅಮೆರಿಕ ಪೂರ್ವಯೋಜನೆಯಂತೆ ತನ್ನ ಸೇನಾಪಡೆಗಳನ್ನು ಹಿಂದಕ್ಕೆ ಕರೆಯಿಸಿಕೊಳ್ಳತೊಡಗಿದುದರ ಹಿಂದುಗೂಡಿಯೆ ತಾಲಿಬಾನಿ ಭಯೋತ್ಪಾದಕರ ಪ್ರತಾಪ ವಿಜೃಂಭಿಸಿತು.
ಬದಲಾಗದ ಅನಾಗರಿಕತೆ
ತಾಲಿಬಾನ್ ಈಗ ಹಿಂದಿನಂತಿಲ್ಲ, ಬದಲಾಗಿದೆ ಎಂದು ಹೇಳುವ ಸ್ವಸ್ತಿವಾಚಕ ಪ್ರಭೃತಿಗಳ ಅಮಾಯಕತೆ ಬಯಲಾಗಲು ಹೆಚ್ಚು ಸಮಯ ಬೇಕಾಗಲಿಲ್ಲ. ಉಗ್ರರ ಪ್ರಹಾರವೆರಗುತ್ತಿದ್ದಂತೆಯೆ ರಾಷ್ಟ್ರಾಧ್ಯಕ್ಷ ಅಶ್ರಫ್ ಘನಿ ದೇಶ ಬಿಟ್ಟು ಓಡಿಹೋಗಬೇಕಾಯಿತು. ಹಿಂಸೆಗೊಳಗಾದ ಮುಗ್ಧ ನಾಗರಿಕರು, ಹೆಂಗಸರು ಮಕ್ಕಳು ವೃದ್ಧರು ತಮ್ಮದೆಲ್ಲವನ್ನೂ ಬಿಟ್ಟು ನಿಂತ ಕಾಲಲ್ಲಿ ದೇಶಾಂತರ ಹೋಗಲು ಕಂಡಕಂಡ ವಿಮಾನಗಳಲ್ಲಿ ಜಾಗ ದೊರಕಿಸಿಕೊಳ್ಳಲು ಸಾಹಸಪಡುತ್ತಿರುವ ದೃಶ್ಯಗಳು ಸಾಮಾನ್ಯವಾದವು; ಜೀವ ಉಳಿಸಿಕೊಳ್ಳುವುದೇ ಆದ್ಯತೆಯ ವಿಷಯವಾಯಿತು. ಕಾಬೂಲ್ ಮೊದಲಾದೆಡೆ ಮೆರೆದ ಅರಾಜಕತೆಗೂ ಲೂಟಿ-ದೌರ್ಜನ್ಯಗಳಿಗೂ ಮಿತಿಯೇ ಇರಲಿಲ್ಲ.
ನಮ್ಮ ಇಪ್ಪತ್ತು ವರ್ಷಗಳ ತ್ಯಾಗಕ್ಕೆ ಫಲ ಸಿಕ್ಕಿದೆ, ಯುದ್ಧ ಮುಗಿದಿದೆ ಎಂಬ ತಾಲಿಬಾನ್ ಘೋಷಣೆ ಅರ್ಥಹೀನವಾಗಿದೆ. ಈಗಿನ ಬೆಳವಣಿಗೆ ಮತ್ತೊಂದು ಸಂಘರ್ಷಪರ್ವಕ್ಕೆ ನಾಂದಿಯಷ್ಟೆ ಆಗಿದೆ. ಬಹುಕಾಲದಿಂದ ನಿಸ್ಸತ್ತ್ವಗೊಂಡಿರುವ ವಿಶ್ವಸಂಸ್ಥೆ ನಿಜವಾಗಿ ಕಾಗದದ ಗೊಂಬೆಯಷ್ಟೆ ಎಂಬುದು ಮತ್ತೊಮ್ಮೆ ಸಾಬೀತಾಗಿದೆ.
ಅನವಸ್ಥೆ ಸಾಕು, ಇನ್ನು ನಾಗರಿಕರ ಮನೆಗಳಿಗೆ ನುಗ್ಗಿ ತೊಂದರೆ ಕೊಡಬೇಡಿ ಎಂದು ತಾಲಿಬಾನಿ ನಾಯಕರು ತಮ್ಮ ಪಡೆಗಳಿಗೆ ಆಗಸ್ಟ್ ನಡುಭಾಗದಲ್ಲಿ ಸೂಚನೆ ಕೊಡುತ್ತಹೋದರು. ಆದರೆ ಯಾರೂ ಯಾರ ಮಾತನ್ನೂ ಕೇಳಿಸಿಕೊಳ್ಳುವ ಸನ್ನಿವೇಶ ಅಲ್ಲಿಲ್ಲ. ಪೂರ್ಣ ಅರಾಜಕತೆ ಮೆರೆದಿದೆ. ತಾಲಿಬಾನಿ ಪಡೆಗಳಿಗೆ ಸ್ವಚ್ಛಂದತೆಯೂ ಹಿಂಸಕವೃತ್ತಿಯೂ ರಕ್ತಗತವಾಗಿಬಿಟ್ಟಿವೆ.
ಜಗತ್ತೆಲ್ಲ ಉಗ್ರವಾದಿ ತಾಲಿಬಾನನ್ನು ಖಂಡಿಸುತ್ತಿರುವಾಗ ದುರಾಕ್ರಮಕ ತಾಲಿಬಾನಿ ಸರ್ಕಾರ ರಚನೆಯನ್ನು ಪಾಕಿಸ್ತಾನ, ಚೀನಾ, ಇರಾನ್ ದೇಶಗಳು ಮಾತ್ರ ತತ್‌ಕ್ಷಣವೇ ಮಾನ್ಯ ಮಾಡಿರುವುದೂ ರಷ್ಯಾ ಕೂಡಾ ಅದನ್ನು ಟೀಕಿಸದಿರುವುದೂ ಭೌಗೋಲಿಕ ರಾಜಕಾರಣದ ಹಿನ್ನೆಲೆಯಲ್ಲಿ ಸಹಜವೇ ಆಗಿದೆ. ಚೀನಾ ಆಫಘಾನಿಸ್ತಾನದೊಡನೆ (ಸ್ವಲ್ಪವೇ ಆದರೂ) ಗಡಿಯನ್ನು ಹಂಚಿಕೊಂಡಿದೆ. ತಾಲಿಬಾನಿಗಳನ್ನು ಸಮರ್ಥಿಸುತ್ತ ಪಾಕಿಸ್ತಾನದ ಪ್ರಧಾನಿ ಇಮ್ರಾನ್‌ಖಾನ್ ಪಾಶ್ಚಾತ್ಯ ಪ್ರಭಾವದಿಂದ ಕಲುಷಿತಗೊಂಡಿದ್ದ ಆಫಘಾನಿಸ್ತಾನ ಈಗ ಆ ಗುಲಾಮಗಿರಿಯಿಂದ ಹೊರಬಂದಂತಾಗಿದೆ ಎಂದು ಹೇಳಿಕೆ ನೀಡಿದ್ದಾರೆ. ವ್ಯಾಖ್ಯಾನ ಅನಾವಶ್ಯಕ.
* * *
ತಾಲಿಬಾನ್ ಉಗಮ, ಪ್ರಸರಣ
ಅಫಘಾನಿಸ್ತಾನದಲ್ಲಿ ಯುದ್ಧ ಎಂದಿಗೂ ಮುಗಿಯುವುದಿಲ್ಲ ಎಂಬುದೊಂದು ಗಾದೆಮಾತಾಗಿದೆ. ರಷ್ಯಾ-ಅಮೆರಿಕಗಳು ಅದನ್ನು ನೆಲೆಯಾಗಿಸಿಕೊಳ್ಳಹೊರಟದ್ದು ಹುತ್ತದೊಳಕ್ಕೆ ಕೈ ಹಾಕಿದಂತೆಯೆ ಆಗಿತ್ತು.
ರಕ್ತಸಿಕ್ತತೆಯೆಂಬುದು ಅಫಘಾನಿಸ್ತಾನಕ್ಕೆ ಪರ್ಯಾಯ ಶಬ್ದವೇ ಆಗಿಬಿಟ್ಟಿದೆ. ದೂರದ ಇತಿಹಾಸವನ್ನು ಪಕ್ಕಕ್ಕಿರಿಸಿ ತೀರಾ ಈಚಿನ ವಿದ್ಯಮಾನಗಳನ್ನು ನೆನೆಯುವುದಾದರೆ: ಈಗಿನ ಸ್ವರೂಪದ ತಾಲಿಬಾನ್ ರೂಪಗೊಂಡದ್ದು ೧೯೯೦ರಲ್ಲಿ – ತಾನು ಆಫಘಾನಿಸ್ತಾನದಲ್ಲಿ ಶಾಂತಿಯನ್ನೂ ಸ್ಥಿರತೆಯನ್ನೂ ತರುತ್ತೇನೆಂಬ ಘೋಷಣೆಯೊಂದಿಗೆ. ಆರಂಭದ ದಿನಗಳಲ್ಲಿ ದಿಕ್‌ಪರಿವರ್ತನೆಯಾಗುವ ಲಕ್ಷಣಗಳು ಕಂಡರೂ ಭ್ರಮನಿರಸನಕ್ಕೆ ಹೆಚ್ಚು ಸಮಯ ಹಿಡಿಯಲಿಲ್ಲ. ತಾಲಿಬಾನ್ ೧೯೯೪ರಲ್ಲಿ ಕಾಬೂಲ್ ಮೊದಲಾದ ಭಾಗಗಳನ್ನು ತೆಕ್ಕೆಗೆ ಹಾಕಿಕೊಂಡ ಮೇಲೆ ಮೂಲಭೂತವಾದದ್ದೇ ಮೇಲುಗೈಯಾಗತೊಡಗಿತು, ಶರಿಯಾ ಕಾಯ್ದೆಗಳು ಜಾರಿಗೊಂಡವು. ವಿಪರ್ಯಾಸವೆಂದರೆ ಆಫಘನ್ ನೆಲದಿಂದ ರಷ್ಯಾ ಪಡೆಗಳನ್ನು ಉಚ್ಚಾಟಿಸುವ ಹಂಬಲದಿಂದ ತಾಲಿಬಾನ್ ಪ್ರವರ್ತಕ ಒಸಾಮಾ ಬಿನ್ ಲಾಡೆನನನ್ನೂ, ಮುಜಾಹಿದರನ್ನೂ ಪೋಷಿಸಿದ್ದುದು ಅಮೆರಿಕವೇ. ತೋರ ಮಾಣಿಕವೆಂದು ಪಿಡಿದರೆ ಘೋರ ಸರ್ಪವದಾಯ್ತು. ಮುಜಾಹಿದೀನ್, ಒಸಾಮಾ, ಅಲ್-ಖಿದಾಮತ್ ಮೂಲದ ಅಬ್ದುಲ್ಲಾ ಅಜಾಮ್, ಅರಬ್ ಉಗ್ರವಾದಿಗಳು ಮೊದಲಾದವರ ಸಾಹಚರ್ಯದಲ್ಲಿ ೧೯೮೦ರ ದಶಕದ ಅಂತ್ಯದಲ್ಲಿ ಏರ್ಪಟ್ಟ ಅಲ್-ಖೈದಾ ಇಡೀ ಜಗತ್ತಿನಲ್ಲಿಯೆ ಅತ್ಯಂತ ವ್ಯಾಪಕ ಭಯೋತ್ಪಾದಕ ಸಂಘಟನೆಯಾಗಿ ಬೆಳೆಯಿತು.
ಊರ್ಜಿತವಾಗದ ಸುಧಾರಣೆ
೨೦೦೧ರಲ್ಲಿ ವರ್ಲ್ಡ್ ಟ್ರೇಡ್ ಸೆಂಟರ್ ಅಲ್-ಖೈದಾದಿಂದ ಧ್ವಂಸಗೊಂಡ ಮೇಲೆ ಅಮೆರಿಕ ಮಿತ್ರದೇಶಗಳೊಡನೆ ಕೂಡಿಕೊಂಡು ತಾಲಿಬಾನ್ ವಿರುದ್ಧ ಆಚರಣೆಯನ್ನು ಆರಂಭಿಸಿತು. ನೇಟೋ ಪಡೆಗಳೂ ೨೦೦೨ರಲ್ಲಿ ಸೇರಿಕೊಂಡವು. ಲಾಡೆನ್‌ನನ್ನು ಪತ್ತೆಹಚ್ಚಿ ಹತ್ಯೆ ಮಾಡಲು ಹತ್ತು ವರ್ಷಗಳೇ ಹಿಡಿದವು (೨೦೧೧). ತಾಲಿಬಾನನ್ನು ಒಂದಷ್ಟುಮಟ್ಟಿಗೆ ಅಣಗಿಸಿದ್ದಾದ ಮೇಲೆ ಅಲ್ಲಿ ಹಮೀದ್ ಕರ್ಜಾಯಿ ಅಧ್ಯಕ್ಷತೆಯ ಹಂಗಾಮಿ ಸರ್ಕಾರ ಏರ್ಪಟ್ಟಿತು. ಹೆಸರಿಗೆ ಚುನಾವಣೆಯೂ ನಡೆದು ಕರ್ಜಾಯಿ ಸರ್ಕಾರ ಅಧಿಕೃತಗೊಂಡಿತು. ಆದರೆ ಹಲವೇ ವರ್ಷಗಳಲ್ಲಿ ಕರ್ಜಾಯಿ ಜನರ ವಿಶ್ವಾಸವನ್ನು ಕಳೆದುಕೊಂಡರು. ಏತನ್ಮಧ್ಯೆ ತಾಲಿಬಾನ್ ತನ್ನ ಶಕ್ತಿಯನ್ನು ವಿಸ್ತರಿಸಿಕೊಳ್ಳುತ್ತಲೇ ಹೋಯಿತು. ಕಳೆದ ವರ್ಷ (೨೦೨೦) ತಾಲಿಬಾನ್-ಅಮೆರಿಕಗಳ ನಡುವೆ ಒಂದು ರೀತಿಯ ಒಪ್ಪಂದವಾಗಿತ್ತು. ಅದರಂತೆ ಈ ವರ್ಷ (೨೦೨೧) ಅಮೆರಿಕ ತನ್ನ ಪಡೆಗಳನ್ನು ಹಿಂದಕ್ಕೆ ಕರೆಯಿಸಿಕೊಳ್ಳತೊಡಗಿತ್ತು. ಈ ಸನ್ನಿವೇಶ ಒದಗಿದೊಡನೆ ತಾಲಿಬಾನ್ ವಿಧ್ಯುಕ್ತ ಸರ್ಕಾರದ ಮೇಲೆ ಯುದ್ಧ ಸಾರಿ ಒಂದಾದ ಮೇಲೊಂದು ಪ್ರಾಂತಗಳನ್ನು ವಶಪಡಿಸಿಕೊಳ್ಳತೊಡಗಿತು.
ತಾಲಿಬಾನಿನ ನಿಜರೂಪ
ಆಫಘನ್ ಜನತೆ ಈ ಹಿಂದೆ ತಾಲಿಬಾನಿ ಅಧಿಕಾರದ ಆಸುರತೆಯನ್ನು ೨೦೦೧ಕ್ಕೆ ಹಿಂದಿನ ವರ್ಷಗಳಲ್ಲಿಯೇ ಅನುಭವಿಸಿದೆ. ಅಪರಾಧಕ್ಕೆ ಕೈ ಕತ್ತರಿಸುವುದು ಮೊದಲಾದ ಶರಿಯಾ ಆಚರಣೆಗಳು, ಸ್ತ್ರೀ ವಿದ್ಯಾಭ್ಯಾಸಕ್ಕೆ ನಿಷೇಧ, ಸ್ತ್ರೀ ವಿದ್ಯಾಲಯಗಳ ಮುಚ್ಚುವಿಕೆ, ಸ್ತ್ರೀಯರು ನೌಕರಿ ಮಾಡುವುದಕ್ಕೆ ನಿಷೇಧ, ದೊಡ್ಡ ಪ್ರಮಾಣದ ಸೆಕ್ಸ್ ಗುಲಾಮಗಿರಿ ವಹಿವಾಟು, ಮನಬಂದಂತೆ ಮರಣದಂಡನೆ, ಮಾತುಮಾತಿಗೆ ಚಾಟಿ ಏಟಿನ ಶಿಕ್ಷೆ, ಸ್ತ್ರೀಯರು ಒಬ್ಬೊಬ್ಬರೇ ರಸ್ತೆಗಳಲ್ಲಿ ಓಡಾಡುವುದಕ್ಕೆ ನಿಷೇಧ, ಬುರ್ಕಾ ಗವುಸು ಕಡ್ಡಾಯ, ಬಿಗಿಯಾದ ಬಟ್ಟೆ ಧರಿಸಲೂ ನಿಷೇಧ…. ಒಂದೇ ಎರಡೇ! ತಾಲಿಬಾನಿ ಅಧಿಕಾರದ ಅಮಾನವೀಯತೆ ಆಫಘನ್ ಜನತೆಗೆ ಶಾಶ್ವತ ದುಃಸ್ವಪ್ನವೇ ಆಗಿದೆ.
ಈಗಲಾದರೂ ಅಮೆರಿಕ ಪಡೆಗಳ ವಾಪಸಾತಿ, ವಿಧ್ಯುಕ್ತ ಸರ್ಕಾರದ ಪತನದ ತರುವಾಯ ಯಾವುದೇ ವಿನ್ಯಾಸದ ಹೊಸ ಸರ್ಕಾರ ರಚನೆಗಿಂತ ಮೊದಲೇ ತಾಲಿಬಾನಿ ಉಗ್ರರು ತಮ್ಮ ವಾಡಿಕೆಯ ಹಿಂಸಾಚಾರವನ್ನು ಪುನರಾರಂಭಿಸಿದ್ದಾರೆ. ಮನೆಗಳಿಗೆ ನುಗ್ಗಿ ತಾಲಿಬಾನಿಗಳು ಹೆಣ್ಣುಮಕ್ಕಳನ್ನು ಬೇಟೆಯಾಡುತ್ತಿದ್ದಾರೆ. ಯಾವುದೇ ಸರ್ಕಾರ ಏರ್ಪಟ್ಟರೂ ವಾಸ್ತವದಲ್ಲಿ ಅಬ್ದುಲ್ ಘನಿ ಬರಾದರ್, ಹೈಬತ್-ಉಲ್ಲಾ ಅಖುಂಜಾದಾ, ಸಿರಾಜುದ್ದೀನ್ ಹಕ್ಕಾನಿ ಮೊದಲಾದ ತಾಲಿಬಾನಿ ಉಗ್ರ ನಾಯಕರದೇ ಶಾಸನ ಮುಂದುವರಿಯುವುದು ನಿಶ್ಚಿತ. ಇಲ್ಲಿ ಇನ್ನೂ ಉಳಿದಿರುವ ನಿಮ್ಮ ಪಡೆಗಳನ್ನು ಕೂಡಲೆ ಹಿಂದಕ್ಕೆ ಕರೆಯಿಸಿಕೊಳ್ಳಿ ಎಂದು ಅಮೆರಿಕ-ಇಂಗ್ಲೆಂಡುಗಳಿಗೇ ತಾಲಿಬಾನ್ ಧಮಕಿ ಹಾಕಿದೆ. ಕಾಬೂಲ್ ವಿಮಾನನಿಲ್ದಾಣದ ಮೇಲೆ ಐಸಿಸ್-ಖೊರಾಸಾನ್ ಆತ್ಮಾಹುತಿ ದಳಗಳು ಕಳೆದ ಆಗಸ್ಟ್ ೨೬ರಂದು ನಡೆಸಿದ ದಾಳಿಯಲ್ಲಿ ೧೩ ಅಮೆರಿಕನರೂ ಸೇರಿ ೧೭೦ ಜನಗಳು ಬಲಿಯಾಗಿದ್ದಾರೆ.
ತಾಲಿಬಾನಿನ ಪುನರುಚ್ಛ್ರಾಯದಿಂದ ಅದರ ಬೆಂಬಲಿಗ ಪಾಕಿಸ್ತಾನಕ್ಕೆ ತಾತ್ಕಾಲಿಕವಾಗಿ ಖುಶಿಯಾಗಿದ್ದರೂ ಉತ್ತರೋತ್ತರ ಪಾಕಿಸ್ತಾನಕ್ಕೂ ನಷ್ಟವೇ ಆಗುವುದು ನಿಶ್ಚಿತ. ಇದೀಗ ಪಾಕಿಸ್ತಾನದ ಭಾಗಗಳಾಗಿರುವ ಪಖ್ತೂನ್‌ಕ್ವಾ ಮೊದಲಾದ ಪಶ್ತೂನ್ ಪ್ರದೇಶಗಳು ತನಗೆ ಸೇರಬೇಕೆಂದು ತಾಲಿಬಾನ್ ಹೇಳುತ್ತ ಬಂದಿದೆ. ಇದೂ ಘರ್ಷಣೆಗೆ ಕಾರಣವಾಗಬಹುದು.
ಅಮೆರಿಕದ ಪಾತ್ರ
ಆಫಘಾನಿಸ್ತಾನದ ವಿದ್ಯಮಾನಗಳ ಹಿನ್ನೆಲೆಯಲ್ಲಿ ಅಮೆರಿಕದ ನಡವಳಿ ಎಲ್ಲೆಡೆ ಟೀಕೆಗೊಳಗಾಗಿದೆ. ತನ್ನದಲ್ಲದ ಪ್ರದೇಶದಲ್ಲಿ ಮೂಗು ತೂರಿಸಿ ಅಲ್ಲಿ ಉತ್ತಮ ಭವಿಷ್ಯದ ಆಸೆ ಮೂಡಿಸಿ ಈಗ ಆ ನಾಡನ್ನು ನಡುನೀರಿನಲ್ಲಿ ಕೈಬಿಟ್ಟು ಜನತೆಯನ್ನು ರಾಕ್ಷಸೀ ಶಕ್ತಿಗಳ ಕೈಗೊಪ್ಪಿಸಿ ನಿರ್ಗಮಿಸುತ್ತಿದೆ ಅಮೆರಿಕ. ಆಫಘಾನಿಸ್ತಾನದ ಗೊಂದಲದ ಸ್ಥಿತಿಯ ನಿರ್ಮಾಣದಲ್ಲಿ ಅಮೆರಿಕದ ಗಣನೀಯ ಪಾತ್ರವಿದೆ.
ಪಾಕಿಸ್ತಾನ ಮತ್ತು ಸೌದಿ ಅರೇಬಿಯಗಳ ನಂಟಸ್ತಿಕೆಯನ್ನು ಪೋಷಿಸಿಕೊಂಡು ಬರುವುದರ ಮೂಲಕ ಪರೋಕ್ಷವಾಗಿ ಜಿಹಾದ್ ಪ್ರಸರಣಕ್ಕೆ ಕಾರಣವಾದದ್ದು ಅಮೆರಿಕವೇ. ಆಫಘಾನಿಸ್ತಾನದಲ್ಲಿ ರಷ್ಯನ್ ಪಡೆಗಳನ್ನು ವಿರೋಧಿಸಲು ಮುಜಾಹಿದರನ್ನು ಪ್ರೋತ್ಸಾಹಿಸಿ ಬೆಳೆಸಿದುದು ಅಮೆರಿಕವೇ. ಈಗ ಪೂರ್ತಿ ಹದಗೆಟ್ಟಿರುವ ಪರಿಸ್ಥಿತಿಯಲ್ಲಿ ಏನು ಮಾಡಬೇಕೆಂದು ದಾರಿ ತೋರದೆ ಏನಾದರೂ ಆಗಿಕೊಳ್ಳಲಿ ಎಂದು ಆಫಘಾನಿಸ್ತಾನದಿಂದ ಕಾಲು ಕಿತ್ತಿದೆ ಅಮೆರಿಕ. ತಾಲಿಬನ್ನರಿಗೆ ಶಸ್ತ್ರಗಳನ್ನು ಸರಬರಾಜು ಮಾಡಿ ಭಯೋತ್ಪಾದಕತೆಯ ತರಬೇತಿ ವ್ಯವಸ್ಥೆಗಳನ್ನು ಮಾಡುತ್ತ ಬಂದಿರುವ ಪಾಕಿಸ್ತಾನವನ್ನು ಪೋಷಿಸಿದುದು ಅಮೆರಿಕವೇ – ಏಷ್ಯದಲ್ಲಿ ರಷ್ಯಾಕ್ಕೆ ಪ್ರತಿಭಾರವನ್ನು ನಿರ್ಮಿಸಿಕೊಳ್ಳಬೇಕೆಂಬ ದೂರೋದ್ದೇಶದಿಂದ. ಪಾಕಿಸ್ತಾನದ ನಿಜಸ್ವರೂಪವನ್ನು ಗ್ರಹಿಸಲು ಅಮೆರಿಕಕ್ಕೆ ಇನ್ನೂ ಎಷ್ಟು ಕಾಲ ಬೇಕೊ ಯಾರು ಬಲ್ಲರು!
ಇರಾಕ್, ಲಿಬಿಯ ಮೊದಲಾದೆಡೆಗಳಲ್ಲೆಲ್ಲ ವಿಧ್ವಂಸವನ್ನೆಸಗಿ ಕೈ ಸುಟ್ಟುಕೊಂಡ ಮೇಲೂ ಅಮೆರಿಕ ಆಫಘಾನಿಸ್ತಾನದಲ್ಲಿ ರಷ್ಯಾ ನಿರ್ಗಮನವಾದ ತರುವಾಯ ತಾನು ಪೌರೋಹಿತ್ಯ ವಹಿಸಿಕೊಂಡು ಅಲ್ಲಿ ಪ್ರಜಾಪ್ರಭುತ್ವವನ್ನು ಅಮಲುಗೊಳಿಸುವೆನೆಂದು ಟೊಂಕ ಕಟ್ಟಿ ಮುಂದಾಯಿತು; ೨೦೦೪ರಲ್ಲಿ ಹೊಸದೊಂದು ಸಂವಿಧಾನ, ರಾಜ್ಯಾಂಗ ವಿನ್ಯಾಸ ರೂಪಗೊಂಡಿತು. (ಇದಕ್ಕೆ ತಾಲಿಬಾನ್ ಮಾನ್ಯತೆ ನೀಡಲಿಲ್ಲವೆಂಬುದು ಬೇರೆ ವಿಷಯ.) ಕಳೆದ ವರ್ಷ (೨೦೨೦) ದೋಹಾದಲ್ಲಿ ಅಮೆರಿಕಾ-ತಾಲಿಬಾನ್‌ಗಳ ನಡುವೆ ನಡೆದ ಸಮಾವೇಶದಲ್ಲಿ ಅಲ್-ಖೈದಾ-ಪ್ರವರ್ತಿತ ಭಯೋತ್ಪಾದನೆ ನಿಲ್ಲಬೇಕೆಂಬ ಮತ್ತಿತರ ಕರಾರುಗಳಾದವು. ಆ ಒಂದು ಕರಾರಿನಂತೆ ಜೈಲುಗಳಿಂದ ಬಿಡುಗಡೆಗೊಂಡ ಐದು ಸಾವಿರ ಭಯೋತ್ಪಾದಕರಲ್ಲಿ ಹಲವರೇ ಈಗ ತಾಲಿಬನ್ ಮುಂಚೂಣಿಯಲ್ಲಿರುವುದು.
ಗೋಚರಿಸದ ದಾರಿ
ಬೈಡೆನ್ ಅಮೆರಿಕದ ಅಧ್ಯಕ್ಷರಾದ ಮೇಲೆ ೨೦೨೧ ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್ ೧೧ರೊಳಗೆ ಆಫಘಾನಿಸ್ತಾನದಿಂದ ಅಮೆರಿಕ ಸೈನ್ಯವನ್ನು ಹಿಂದಕ್ಕೆ ಕರೆಯಿಸಿಕೊಳ್ಳುವುದಾಗಿ ಘೋಷಿಸಿದ್ದರು. ಆ ಗಡುವು ಬರುವಷ್ಟರಲ್ಲಿಯೆ (ಆಗಸ್ಟ್ ೨೦೨೧) ತಾಲಿಬಾನಿನ ಸಮರಾಚರಣೆ ಶುರುವಾಗಿದೆ.
ಸಮರ್ಥವಾದ ಆಫಘನ್ ಸೈನ್ಯವನ್ನು ಸಜ್ಜುಗೊಳಿಸಿರುವುದಾಗಿಯೂ ಆದ್ದರಿಂದ ತನ್ನ ಹೆಚ್ಚಿನ ಸೈನ್ಯ ಆಫಘಾನಿಸ್ತಾನದಲ್ಲಿ ಮುಂದುವರಿಯುವ ಆವಶ್ಯಕತೆ ಇಲ್ಲವೆಂದೂ ಹಲವು ತಿಂಗಳಿಂದ ಅಮೆರಿಕ ಹೇಳುತ್ತಿತ್ತು. ಆದರೆ ಅದು ಏಕೆ ತಾಲಿಬಾನಿ ಆಕ್ರಮಕರನ್ನು ಎದುರಿಸಲು ಆಗಲಿಲ್ಲ?
ಪ್ರತಿವರ್ಷ ಅಮೆರಿಕ ಆಫಘಾನಿಸ್ತಾನದಲ್ಲಿ ೧೧೦ ಬಿಲಿಯನ್ ಡಾಲರ್ ಹಣವನ್ನು ಸುರಿದಿದೆ. ಹೀಗೆ ಅಮೆರಿಕದ ಎಲ್ಲ ಘೋಷಣೆಗಳೂ ಅಂದಾಜುಗಳೂ ಏರುಪೇರಾಗಿವೆ. ಪಾಕಿಸ್ತಾನದ ಮಾತನ್ನು ಕೇಳಿಕೊಂಡು ಮುಜಾಹಿದ್ ಪಡೆಗಳನ್ನು ರಷ್ಯಾ ಸೈನ್ಯದ ಉಚ್ಚಾಟನೆಗಾಗಿ ಅಮೆರಿಕ ಪೋಷಿಸತೊಡಗಿದುದರೊಡನೆಯೇ ಅಲ್ಲಿ ಇತ್ತೀಚಿನ ದುಷ್ಪರ್ವವು ವೇಗೋತ್ಕರ್ಷ ಪಡೆದದ್ದು, ಪರಿಸ್ಥಿತಿ ಹದಗೆಡುತ್ತ ಸಾಗಿದ್ದು ಮತ್ತು ಈಗ ದಾರಿ ಕಾಣದೆ ಕೈಚೆಲ್ಲಿರುವುದು.
ಅಮೆರಿಕದ ವೈಫಲ್ಯ ಪರಂಪರೆ
ಜಗತ್ತಿನ ಯಾವಾವುದೊ ಮೂಲೆಗಳಲ್ಲಿ ಅರಾಜಕತೆಯನ್ನು ಸೃಷ್ಟಿಸುವುದು, ಉದ್ಧಾರ ಮಾಡುತ್ತೇನೆಂದು ಹೊರಡುವುದು, ಎಲ್ಲಿಯೂ ತಾನು ಹೇಳಿದ್ದನ್ನು ಸಾಧಿಸಲಾಗದೆ ಬಾಲ ಮುದುರಿಕೊಂಡು ವಾಪಸಾಗುವುದು – ಇದು ಅಮೆರಿಕದ ಪರಂಪರೆಯೇ ಆಗಿದೆ. ೧೯೫೦ರಲ್ಲಿ ಉತ್ತರ ಕೊರಿಯದಲ್ಲಿ ಏರ್ಪಟ್ಟಿದ್ದ ಚೀನಾ-ರಷ್ಯಾ ಬೆಂಬಲಿತ ಸರ್ಕಾರವನ್ನು ಉಧ್ವಸ್ತಗೊಳಿಸಲು ದಕ್ಷಿಣ ಕೊರಿಯವನ್ನು ಅಮೆರಿಕ ಎತ್ತಿಕಟ್ಟಿತು. ಮೂರು ವರ್ಷ ನಡೆದ ಯುದ್ಧದಲ್ಲಿ ೨೬ ಲಕ್ಷ ಜನ ಸತ್ತು ಕೊರಿಯದ ಉದ್ಯಮಗಳಷ್ಟೂ ನಾಶವಾದದ್ದಷ್ಟೆ ಲಾಭವಾಯಿತು. ೧೯೫೪ರಿಂದ ಅಮೆರಿಕ ವಿಯೆಟ್ನಾಮಿನ ಮೇಲೆ ಇಪ್ಪತ್ತು ವರ್ಷಗಳಷ್ಟು ದೀರ್ಘಕಾಲ ಯುದ್ಧ ನಡೆಸಿಯೂ ತನ್ನ ಪ್ರಾಬಲ್ಯ ಸ್ಥಾಪಿಸಲಾಗದೆ ೧೯೭೦ರ ದಶಕದ ಪೂರ್ವಾರ್ಧದಲ್ಲಿ ಹೀನಾಯವಾಗಿ ಮರಳಿದುದನ್ನು ಜಗತ್ತು ಮರೆತಿಲ್ಲ. ಕುವೈತಿನ ಮೇಲೆ ಇರಾಕ್ ಮಾಡಿದ ದುರಾಕ್ರಮಣದ ಹಿನ್ನೆಲೆಯಲ್ಲಿ ಅಮೆರಿಕ ಯುದ್ಧ ಸಾರಿ ಸದ್ದಾಂ ಹುಸೇನನನ್ನು ಹತ್ಯೆ ಮಾಡಿತಾದರೂ ಇರಾಕಿನಲ್ಲಿ ನಾಗರಿಕ ಸರ್ಕಾರವನ್ನು ಏರ್ಪಡಿಸುವೆನೆಂಬ ಅಮೆರಿಕದ ಘೋಷಣೆ ಪೊಳ್ಳು ಆಶ್ವಾಸನೆಯಾಗಿಯೆ ಉಳಿಯಿತು.
೨೦೧೧ರಲ್ಲಿ ಲಿಬಿಯಾದಲ್ಲಿ ಗಡಾಫಿಯನ್ನು ಮಣಿಸಹೊರಟು ಅಮೆರಿಕ ಯುದ್ಧ ನಡೆಸಿದುದರ ಫಲವಾಗಿ ಸರ್ವಾಧಿಕಾರ ಮುಗಿದರೂ ಇಂದಿನವರೆಗೆ ಪ್ರಜಾತಂತ್ರ ನೆಲೆಗೊಳ್ಳಲೇ ಇಲ್ಲ. ಸಿರಿಯಾದಲ್ಲಿ ಐಸಿಸನ್ನು ಮೂಲೋತ್ಪಾಟನೆ ಮಾಡುವೆನೆಂದು ೨೦೧೧ರಿಂದ ಅಮೆರಿಕ ನಡೆಸಿರುವ ಕಾರ್ಯಾಚರಣೆಯಿಂದ ಒಂದು ದಶಕ ಕಳೆದ ಮೇಲೂ ಅಲ್ಪ ಸುಧಾರಣೆಯೂ ಕಾಣದೆ ಅರಾಜಕತೆಯಿಂದಾಗಿ ಲಕ್ಷಾಂತರ ಜನ ಬೀದಿಪಾಲಾದುದಷ್ಟೆ ಫಲವಾಗಿದೆ.
ಅಮೆರಿಕದ ಈ ವೈಫಲ್ಯಸರಣಿಗೆ ಅಫಘಾನಿಸ್ತಾನ ಅಭಿಯಾನ ಇನ್ನೊಂದು ಸೇರ್ಪಡೆಯಷ್ಟೆ ಆಗುವ ಲಕ್ಷಣಗಳು ಕಾಣುತ್ತಿವೆ. ಅಮೆರಿಕದ ದೌರ್ಬಲ್ಯವೆಂದರೆ ಮೊದಲನೆಯದಾಗಿ ತಾನು ಜಗತ್ತಿಗೇ ದೊಡ್ಡಣ್ಣನೆಂಬ ಸ್ವಯಮಾರೋಪಿತ ಹಮ್ಮು; ಎರಡನೆಯದಾಗಿ ಹಣ ಮತ್ತು ಶಸ್ತ್ರಾಸ್ತ್ರ ಬಲದಿಂದ ಏನನ್ನಾದರೂ ಸಾಧಿಸಬಲ್ಲೆನೆಂಬ ಧೋರಣೆ. ಈ ಎರಡೂ ನಿಲವುಗಳು ಆಖೈರಾಗಿ ಗಾಳಿಗೋಪುರಗಳೆಂದು ಮೇಲೆ ನಿದರ್ಶನಾರ್ಥ ಸ್ಮರಿಸಿರುವ ಅಮೆರಿಕ ನಡೆದು ಬಂದ ದಾರಿ ಸ್ಫುಟಗೊಳಿಸಿದೆ. ಎಲ್ಲಿಯೂ ಸಲ್ಲದ ಪಾಳೆಗಾರಿಕೆ ಮನೋಭಾವದ ವ್ಯರ್ಥತೆಯನ್ನು ಅಮೆರಿಕ ಈಗಲಾದರೂ ಒಪ್ಪಿಕೊಂಡೀತೆ, ಅಥವಾ ಚರಿತ್ರೆಯಿಂದ ಯಾರೂ ಪಾಠ ಕಲಿಯುವುದಿಲ್ಲವೆಂಬುದೇ ಚರಿತ್ರೆಯ ಪಾಠ ಎಂಬ ಹೆಗೆಲನ ಪ್ರಸಿದ್ಧ ಹೇಳಿಕೆಗೆ ತಾರ್ಕಣೆಯಾಗಿಯೆ ಮುಂದುವರಿದೀತೆ – ಕಾದು ನೋಡೋಣ.
