ಉಪವನ

ತೊಂಡೆಚಪ್ಪರ ಮನೆಯ ಹಿತ್ತಲಿಗೆ ಅಲಂಕಾರ ಅಥವಾ ಭೂಷಣ ಅಂದರೂ ಸರಿ. ನನ್ನ ಅತ್ತೆ ಮರತೊಂಡೆ ಬಳ್ಳಿಯನ್ನು ಸಾಕಿ ಸಲಹಿದ್ದರು. ಅದಕ್ಕೊಂದು ವಿಶಾಲವಾದ ಚಪ್ಪರ. ಮನೆಕೆಲಸಕ್ಕೆ ನಾಲ್ಕಾರು ಹೆಣ್ಣಾಳುಗಳು ಇದ್ದರೂ, ದಿನಾ ತೊಂಡೆ ಬುಡಕ್ಕೆ ನೀರು ಹರಿದುಹೋಗುವಂತೆ ಪಾತ್ರೆಗಳನ್ನು ತೊಳೆಯುವುದೇನು; ಕಟ್ಟಿಗೆಯ ಒಲೆಯಲ್ಲಿ ಮಸಿಹಿಡಿದ ಹಿತ್ತಾಳೆಯ ಪಾತ್ರೆಗಳು, ತಿಕ್ಕಿ ತೊಳೆಯಲಿಕ್ಕೆ ಒಲೆಯ ಬೂದಿ ಹಾಗೂ ತೆಂಗಿನಕಾಯಿ ಸಿಪ್ಪೆ. “ಅಕ್ಕಿತೊಳೆದ ನೀರು ಬಹಳ ಒಳ್ಳೆಯದು” ಅನ್ನುತ್ತಾ ಅಕ್ಕಿ ತೊಳೆಯುವುದೇನು; ಆ ದಿನಗಳಲ್ಲಿ ನಮ್ಮ ಮನೆಖರ್ಚಿಗೆ ಮೂರು ಸೇರಕ್ಕಿ ಬೇಕಾಗುತ್ತಾ ಇತ್ತು.

ನಾವು ನೀರುದೋಸೆ ಪ್ರಿಯರು, ಮಕ್ಕಳಿಗೂ ಬೆಲ್ಲಸುಳಿ ಬೆರೆಸಿ ದೋಸೆ ತಿನ್ನುವ ಹಂಬಲ.   ಆದರೂ ಮೂರೋ ನಾಲ್ಕೋ ದೋಸೆ ಉಳಿಯಿತು. ಹೇಗೂ ಮಕ್ಕಳಿಬ್ಬರೂ ಮನೆಯಲ್ಲಿ ಇದ್ದಾರೆ. ಉಳಿದ ದೋಸೆಗಳನ್ನೇ ಪಾಯಸವನ್ನಾಗಿ ಪರಿವರ್ತಿಸೋಣ.

ಆ  ಬಡಾವಣೆಯ ಶ್ರೀಮಂತ ದೇವಸ್ಥಾನಗಳಲ್ಲಿ ಅದೊಂದು. ದೇವಸ್ಥಾನದ ವಾರ್ಷಿಕೋತ್ಸವಕ್ಕಾಗಿ ದೊಡ್ಡಮಟ್ಟದಲ್ಲಿ ಏರ್ಪಾಡು ಮಾಡಲಾಗಿತ್ತು.

ಒಂದು ಊರಿನಲ್ಲಿ ಒಬ್ಬ ಅತ್ತೆ ಇದ್ದಳು. ಆ ಬಗ್ಗೆ ಅವಳಿಗೆ ತುಂಬ ಜಂಭವೂ ಇತ್ತು. ಠೀವಿಯಿಂದ ಕತ್ತೆತ್ತಿ ಹಿತ್ತಲಲ್ಲಿ, ಅಂಗಳದಲ್ಲಿ ಸುಳಿದಾಡುತ್ತಿದ್ದಳು. ಆಕೆ ಉಡುತ್ತಿದ್ದುದು ಭಾರಿಭಾರಿ ಕಂಚಿ ಸೀರೆಗಳನ್ನೇ…. ಇನ್ನು ಒಡವೆಗಳೋ…. ಮಣಭಾರದ ನಿಲವಾಭರಣ! ಆಕೆಯ ಬಾಯಲ್ಲಿ ಸದಾ ಒಂದೇ ಮಂತ್ರ….. “ಏನು ಜೀವನವೋ….. ಏನೋ…..! ಇರಬೇಕು ಅಂತ ಇರಬೇಕು ಅಷ್ಟೇ….. ಇನ್ನೂ ಆ ಅಖಿಲಾಂಡ ಕೋಟಿ ಬ್ರಹ್ಮಾಂಡನಾಯಕ ನನ್ನ ಕರೆಸಿಕೊಳ್ಳಲಿಲ್ವೇ…..” ಆಗಲೇ ಸೊಸೆ ಬಾಳೆಯೆಲೆಯ ಭರ್ತಿ ಹಸನಾದ ತುಪ್ಪದಲ್ಲೇ ತಯಾರಿಸಿದ ಉಪ್ಪಿಟ್ಟು ರಾಶಿ, ಸಜ್ಜಿಗೆ-ಬಜ್ಜಿಗಳನ್ನು ತಂದು […]

ದ್ರವ್ಯರಾಶಿ ಹೆಚ್ಚಿದಂತೆ ಹೆಚ್ಚುವುದು ಸಾಂದ್ರತೆ  ಕೇವಲ ಗಾತ್ರ ಸಮವಿದ್ದಲ್ಲಿ ಗಾತ್ರ ಹೆಚ್ಚಿದಂತೆ ತಗ್ಗುವುದು ಸಾಂದ್ರತೆ ಕೇವಲ ದ್ರವ್ಯರಾಶಿ ಸಮವಿದ್ದಲ್ಲಿ ಗಾತ್ರ, ದ್ರವ್ಯರಾಶಿಗಳೆರಡನ್ನು ಅವಲಂಬಿಸಿದೆ ಸಾಂದ್ರತೆ

ಇದರಲ್ಲೇನು ಮಹತ್ತ್ವವಿದೆ ಎಂದು ಗೇಲಿ ಮಾಡುವಷ್ಟು ಕೆಲವು ಗಾದೆಗಳು ಸರಳವಾಗಿರುತ್ತವೆ.

ಪ್ರತಿದಿನವೂ ಅಕ್ಕಿಯಿಂದಲೇ ತಿಂಡಿಗಳನ್ನು ಮಾಡುತ್ತಿರ ಬಾರದು. ವೈವಿಧ್ಯತೆ ಇರಬೇಕು;  ತಿನ್ನುವವರು  “ದಿನಾ ಮಾಡಿದ್ದನ್ನೇ ಮಾಡ್ತೀಯ” ಎಂದು ಹೇಳುವಂತಿರಬಾರದು. ಅದಕ್ಕನುಗುಣವಾಗಿಯೋ ಎಂಬಂತೆ ನಮ್ಮ ಹಿರಿಯರು ತಮ್ಮ ಧಾರ್ಮಿಕ ವಿಧಿ-ವಿಧಾನಗಳಲ್ಲಿ ಹಲವಾರು ಕಟ್ಟುಪಾಡುಗಳನ್ನು ಅನುಸರಿಸಿಕೊಂಡು ಬಂದಿದ್ದಾರೆ. ವ್ರತ, ಉಪವಾಸ ಇತ್ಯಾದಿಗಳ ಆಚರಣೆಯಲ್ಲಿ ಮುಂಜಾನೆ ಅಕ್ಕಿಯನ್ನು ಬಳಸಿ ತಿಂಡಿ-ತಿನಿಸು ತಯಾರಿಸುವಂತಿಲ್ಲ. ಆ ಹೊತ್ತು ಗೋಧಿಗೆ ಪ್ರಾಶಸ್ತ್ಯ. ಗೋಧಿಯ ಯಾವುದೇ ರೂಪಾಂತರವೂ ಆದೀತು.  ಗೋಧಿಕಾಳುಗಳ ದೋಸೆ,  ಗೋಧಿ ಕಡಿಯ ಪಾಯಸ,  ಗೋಧಿ ರವೆಯ ಉಪ್ಪಿಟ್ಟು ಅಥವಾ ಇಡ್ಲಿ,  ಹೀಗೆ ಪಟ್ಟಿ ಮಾಡುತ್ತಾ ಹೋಗಬಹುದು.

“ಹೂವಹಳ್ಳಿಗೆ ದಾರಿ…..” ಕೈಫಲಕವನ್ನು ಕಾಣುತ್ತಿದ್ದಂತೆ ಸುಬ್ಬಪ್ಪನ ಮನಸ್ಸೇ ಹೂವಾಗಿ ಅರಳಿಬಿಟ್ಟಿತು. ತನ್ನ ಕಂದ ವನಜಾ ವಾಸಿಸುವುದು ಇಲ್ಲೇ….. ಕಳೆದ ವರ್ಷ ತಾನೇ ಮದುವೆ ಮಾಡಿ ಕಳುಹಿಸಿಕೊಟ್ಟದ್ದು. ಆಮೇಲೆ ಈಗಲೇ ತಾನು ಈ ಊರಿಗೆ ಕಾಲಿಡುತ್ತಿರುವುದು.

ಈ ಗಾದೆಯು ಅರ್ಥವಾಗಬೇಕಾದರೆ ನಾವು ಮಾರಮ್ಮನ ಬಗ್ಗೆ ಸ್ವಲ್ಪ ತಿಳಿದುಕೊಂಡಿರಬೇಕಾಗುತ್ತದೆ. ನಮ್ಮಲ್ಲಿ ದುಷ್ಟರು, ಶಿಷ್ಟರು ಇರುವಂತೆ ದೇವತೆಗಳಲ್ಲಿಯೂ ಈ ಬಗೆಯ ವರ್ಗವನ್ನು ನಮ್ಮ ಹಿರಿಯರು ಸೃಷ್ಟಿಸಿಕೊಂಡು ಬಂದಿದ್ದಾರೆ. ಮಾರಿ, ದುರ್ಗಿ, ಚಂಡಿ, ಚಾಮುಂಡಿ, ಕಾಳಿ – ಈ ಬಗೆಯ ದೇವತೆಗಳು ರುದ್ರರೂಪಿಗಳು, ಸಂಹಾರಪ್ರಿಯರು, ರಕ್ತದಾಹವುಳ್ಳವರು. ಇವರಿಗೆ ಕೋಪ ಬಂದಾಗಲೇ ಊರಿಗೆ ಸಿಡುಬು, ಕಾಲರಾ ಮುಂತಾದ ಮಾರಣಾಂತಿಕ ರೋಗಗಳು ವಕ್ಕರಿಸುತ್ತವೆ ಎಂಬ ಮೂಢನಂಬಿಕೆ ಬಲವಾಗಿತ್ತು. ಈ ದೇವತೆಗಳ ಕೋಪ ತಣಿಸಲು ಕೋಳಿ, ಕುರಿ ಬಲಿ ಕೊಡುತ್ತಿದ್ದರು; ಜಾತ್ರೆಗಳು ಜರುಗುತ್ತಿದ್ದವು.

ಪರಿಚಯ: ಬರಿಯ ಕಣ್ಣಿಗೆ ನೋಡಲು ಇದು ಒಂದು ಸಾಮಾನ್ಯ ಜಾತಿಯ ಹುಲ್ಲಿನ ಗಿಡ. ಆದರೆ ಇದು ಒಂದು ವಿಶೇಷವಾದ ಹುಲ್ಲಿನ ಪ್ರಭೇದವಾಗಿದೆ. ಯಾವುದೇ ಹವಾಮಾನದಲ್ಲಿಯೂ ಬೆಳೆಯುತ್ತದೆ. ತಂಪುಪ್ರದೇಶದಲ್ಲಂತೂ ಹುಲುಸಾಗಿ ಬೆಳೆಯುತ್ತದೆ. ಒಂದು ಸಾರಿ ನಾಟಿ ಮಾಡಿದರೆ ಮತ್ತೆ ನಾಟಿ ಮಾಡಬೇಕೆಂದಿಲ; ಅತ್ಯಂತ ಸುಲಭದಲ್ಲಿ ಇದನ್ನು ಬೆಳೆಯಬಹುದು. ಇದನ್ನು ಬಹುವಾರ್ಷಿಕ ಬೆಳೆ ಅಂತಲೇ ಹೇಳಬಹುದು. ಇತ್ತೀಚಿನ ದಿನಗಳಲ್ಲಿ ಇದನ್ನು ವಾಣಿಜ್ಯಬೆಳೆಯಾಗಿಯೂ ಬೆಳೆಸುತ್ತಿದ್ದಾರೆ. ಬಹುಮುಖ್ಯವಾಗಿ ಸುಗಂಧಯುಕ್ತ ಬೇರಿನ ಸಲುವಾಗಿ ಇದನ್ನು ಬೆಳೆಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಇನ್ನು ಕೆಲವು ಕಡೆ ಮಣ್ಣಿನ ಸವಕಳಿಯನ್ನು ತಪ್ಪಿಸಲು […]