ಕೆಲವು ರಾಜ್ಯಗಳಿಗೆ ಅವುಗಳ ವಿಶಿಷ್ಟ ಸನ್ನಿವೇಶಗಳ ಕಾರಣದಿಂದ ಹೆಚ್ಚುವರಿ ಸವಲತ್ತುಗಳನ್ನು ನೀಡಬೇಕಾದುದರ ಹಿನ್ನೆಲೆಯಲ್ಲಿ ವಿಶೇಷ ಸ್ಥಾನಮಾನ ನೀಡುವ ಪದ್ಧತಿ ೧೯೬೦ರ ದಶಕದಿಂದ ರೂಢಿಯಲ್ಲಿದೆ. ಇದಕ್ಕೆ ಮುಖ್ಯ ಕಾರಣವೆಂದರೆ ಆರ್ಥಿಕ, ಸಾಮಾಜಿಕ ಅಥವಾ ಭೌಗೋಲಿಕ ಸ್ಥಿತಿಯಿಂದಾಗಿ ಆ ರಾಜ್ಯಗಳು ಅಭ್ಯುದಯ ಕ್ಷೇತ್ರದಲ್ಲಿ ಸಮಸ್ಯೆಗಳನ್ನೆದುರಿಸುತ್ತಿರುವುದು.
ಹೀಗೆ ನಾಗಾಲೆಂಡ್, ಅಸ್ಸಾಂ, ಜಮ್ಮು-ಕಾಶ್ಮೀರ ರಾಜ್ಯಗಳು ‘ವಿಶೇಷ ಸ್ಥಾನಮಾನ’ವನ್ನು ಪಡೆದಿದ್ದವು. ಅನಂತರದ ಕಾಲದಲ್ಲಿ ಹಿಮಾಚಲಪ್ರದೇಶ, ಉತ್ತರಾಖಂಡ – ಇವೂ ವಿಶೇಷ ಅನುದಾನ ಪಡೆದಿದ್ದವು; ಹೊಸದಾಗಿ ರಚಿತಗೊಂಡ ರಾಜ್ಯಗಳು ಕೂಡಾ. ಈ ಭೂಮಿಕೆಯನ್ನು ಬಳಸಿಕೊಂಡು ಅನ್ಯ ರಾಜ್ಯಗಳೂ ಅಂತಹ ಸನ್ನಿವೇಶಗಳಿಲ್ಲದಿದ್ದರೂ ವಿಶೇಷ ಸ್ಥಾನಮಾನ ಕೋರತೊಡಗಿದವು. ಹಲವು ವರ್ಷಗಳಿಂದ ಬಿಹಾರವೂ ವಿಶೇಷ ಅನುದಾನ ಕೇಳತೊಡಗಿತ್ತು. ಈಚಿನ ಚುನಾವಣೆಯ ಸಂದರ್ಭದಿಂದಾಗಿ ಬಿಹಾರ ತನ್ನ ಬೇಡಿಕೆಯನ್ನು ಪುನರುಜ್ಜೀವಿಸಿತ್ತು. ಅದಕ್ಕೆ ಅಸಾಮಾನ್ಯ ಕಾರಣಗಳೇನಿರಲಿಲ್ಲ. ಯಾವುದೇ ರಾಜ್ಯಕ್ಕೂ ವಿಶೇಷ ಸ್ಥಾನಮಾನವನ್ನು ನೀಡಲಾಗದೆಂಬ ತಾರ್ಕಿಕವೇ ಆದ ಕೇಂದ್ರ ಆರ್ಥಿಕ ಖಾತೆಯ ನಿಲವು ೨೦೧೨ರಿಂದ ಅನುಸರಣೆಯಲ್ಲಿದೆ. ಈ ಸಂಗತಿಯನ್ನೇ ಕೇಂದ್ರದ ರಾಜ್ಯ ಸಚಿವ ಪಂಕಜ್ ಚೌಧರಿ ಲೋಕಸಭೆಯಲ್ಲಿ ವ್ಯಕ್ತಪಡಿಸಿದ್ದಾರೆ. ಸಮ್ಮಿಶ್ರ ಸರ್ಕಾರ ಅಧಿಕಾರದಲ್ಲಿರುವ ಸಂದರ್ಭದ ಲಾಭ ಪಡೆದು ಅನ್ಯಾನ್ಯ ರಾಜ್ಯಗಳು ವಿಶೇಷ ಸ್ಥಾನಮಾನವನ್ನು ಅಪೇಕ್ಷಿಸುವುದು ಸತರ್ಕವಲ್ಲ. ರಾಜ್ಯಸರ್ಕಾರಗಳು ಸಂಯಮದಿಂದ ವರ್ತಿಸುವುದು ಹಿತಕರ.