ನೆಲ್ಲಿಕಾಯಿಯ ಋಣ

“ರಾಜನ್! ನಾನು ಕುಹಕವಾಡುತ್ತಿಲ್ಲ, ದಯವಿಟ್ಟು ನನ್ನ ಪ್ರಾರ್ಥನೆಯನ್ನು ಮನ್ನಿಸಿ ನಮ್ಮಲ್ಲಿಗೆ ಬರಬೇಕು’’ ಎಂದು ಅವಳು ಬೇಡಿಕೊಂಡಳು. ಚಂಡಸೇನನು ಒಪ್ಪಿಕೊಂಡು ಅವಳ ಹಿಂದೆಯೇ ಹೋದನು. ಅಲ್ಲಿ ಸುಂದರವಾದ ನಗರವಿತ್ತು. ಆಕೆ ಅವನನ್ನು ಕರೆದುಕೊಂಡು ಹೋಗಿ ರತ್ನಸಿಂಹಾಸನದ ಮೇಲೆ ಅವನನ್ನು ಕುಳ್ಳಿರಿಸಿ ಹೇಳಿದಳು – “ರಾಜನ್! ರಾಕ್ಷಸರಾಜನಾದ ಕಾಲನೇಮಿಯ ಮಗಳು ನಾನು. ನನ್ನ ತಂದೆಯನ್ನು ವಿಷ್ಣುವು ಸಂಹರಿಸಿದನು. ವಿಶ್ವಕರ್ಮನು ನಿರ್ಮಿಸಿಕೊಟ್ಟ ಈ ಎರಡು ದಿವ್ಯನಗರಗಳು ತಂದೆಯಿಂದ ನನಗೆ ಬಂದಿವೆ. ಇಲ್ಲಿ ಜರಾ-ಮರಣಗಳ ಭಯವಿಲ್ಲ. ನೀವು ಈಗ ನನ್ನ ತಂದೆಯ ಹಾಗೆ ಬಂದಿರುತ್ತೀರಿ. ಇವುಗಳನ್ನೂ, ನನ್ನನ್ನೂ ನಿಮಗೆ ಅರ್ಪಿಸಿದ್ದೇನೆ.’’

ರಾಜಾ ತ್ರಿವಿಕ್ರಮನು ಛಲ ಬಿಡದೆ ಏಳನೆಯ ಸಾರಿ ಮತ್ತೆ ಹೆಣವನ್ನು ಹೆಗಲ ಮೇಲೆ ಹಾಕಿಕೊಂಡು ಶ್ಮಶಾನದತ್ತ ನಡೆದನು. ಹೆಣದಲ್ಲಿ ಸೇರಿಕೊಂಡಿದ್ದ ಬೇತಾಳನು ಮತ್ತೊಂದು ಕಥೆಯನ್ನು ಹೇಳಲು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿದನು-

ಪೂರ್ವಸಮುದ್ರತೀರದಲ್ಲಿ ತಾಮ್ರಲಿಪ್ತಿಯೆಂಬ ನಗರವಿದೆ. ಹಿಂದೆ ಅಲ್ಲಿ ಚಂಡಸೇನನೆಂಬ ರಾಜನಿದ್ದನು.  ಒಮ್ಮೆ ದಕ್ಷಿಣದೇಶದಿಂದ ಸತ್ತ್ವಶೀಲನೆಂಬ ರಾಜಪುತ್ರನು ಅವನ ಬಳಿಗೆ ಬಂದನು. ರಾಜಪುತ್ರನಾಗಿದ್ದರೂ ಅವನು ಈಗ ತೀರಾ ಬಡಸ್ಥಿತಿಯಲ್ಲಿದ್ದನು. ಅವನು ಅದು ಹೇಗೋ ಚಂಡಸೇನನ ಆಶ್ರಿತನಾಗಿದ್ದುಕೊಂಡು, ಸೇವೆ ಮಾಡುತ್ತಾ ಅಲ್ಲೇ ಕಾಲ ಕಳೆಯಲಾರಂಭಿಸಿದನು. ಅನೇಕ ದಿನಗಳು ಕಳೆದು ಹೋದವು. ವರ್ಷಗಳೇ ಉರುಳಿದವು. ಆದರೆ ಒಮ್ಮೆಯೂ ಅವನು ಮಹಾರಾಜನ ಕಣ್ಣಿಗೆ ಬೀಳಲಿಲ್ಲ. ರಾಜನ ದೃಷ್ಟಿ ಬೀಳದೆ ಅವನ ಬಡತನವೂ ದೂರವಾಗಲಿಲ್ಲ.

ಒಮ್ಮೆ ರಾಜನು ಬೇಟೆಗೆ ಹೊರಟಿದ್ದನು. ಸತ್ತ್ವಶೀಲನೂ ಅವನನ್ನು ಹಿಂಬಾಲಿಸಿಕೊಂಡು ಹೋದನು. ರಾಜನು ಕಾಡಿನಲ್ಲಿ ಒಂದು ಹಂದಿಯನ್ನು ಅಟ್ಟಿಸಿಕೊಂಡು ಹೋಗಲು ಪರಿವಾರದವರೆಲ್ಲ ಹಿಂದೆಬಿದ್ದರು. ಆದರೆ ಸತ್ತ್ವಶೀಲನು ಮಾತ್ರ ಅವನನ್ನು ಹಿಂಬಾಲಿಸುತ್ತಲೇ ಇದ್ದನು. ಇಷ್ಟರಲ್ಲಿ ಹಂದಿ ತಪ್ಪಿಸಿಕೊಂಡಿತು. ರಾಜನು ಆಯಾಸಪಟ್ಟು ಹಿಂದಿರುಗಲು ದಾರಿ ತೋರದೆ ನಿಂತಿದ್ದಾಗ ಎದುರಿಗೆ ಸತ್ತ್ವಶೀಲನು ಕಾಣಿಸಿದನು. ರಾಜನು “ಅಯ್ಯಾ, ನಿನಗೆ ದಾರಿ ಗೊತ್ತಿದೆಯೆ?’’ ಎಂದು ಕೇಳಿದನು.

ಸತ್ತ್ವಶೀಲನು “ಗೊತ್ತಿದೆ, ಆದರೆ ನೀವು ಈಗ ತುಂಬ ಬಳಲಿದ್ದೀರಿ. ಸ್ವಲ್ಪ ವಿಶ್ರಮಿಸಿಕೊಳ್ಳಿ’’ ಎಂದು ಹೇಳಿ ಹತ್ತಿರದಲ್ಲಿದ್ದ ನದಿಯ ಬಳಿಗೆ ಅವನನ್ನು ಕರೆದೊಯ್ದನು. ರಾಜನು ಅಲ್ಲಿ ಸ್ನಾನ ಮಾಡಿ, ನೀರು ಕುಡಿದು ಬಳಲಿಕೆಯನ್ನು ಪರಿಹರಿಸಿಕೊಂಡನು. ಆಗ ಸತ್ತ್ವಶೀಲನು ಒಳ್ಳೆಯ ನೆಲ್ಲಿಕಾಯಿಗಳನ್ನು ತಂದು ಅವನಿಗೆ ಕಾಣಿಕೆಯಾಗಿ ಕೊಟ್ಟನು. ರಾಜನು ಇದೇನೆಂದು ಕೇಳಿದಾಗ ಅವನು “ಮಹಾರಾಜ! ನಾನು ಹತ್ತುವರ್ಷಗಳಿಂದ ನಿಮ್ಮನ್ನು ಹೀಗೇ ಸೇವಿಸಿಕೊಂಡು ಬಂದಿದ್ದೇನೆ. ವಿಶೇಷವೇನಿಲ್ಲ’’ ಎಂದು ಹೇಳಿದನು. ಅವನ ಮಾತನ್ನು ಕೇಳಿ ರಾಜನಿಗೆ ಏಕಕಾಲದಲ್ಲಿ ನಾಚಿಕೆಯೂ, ದಯೆಯೂ ಉಂಟಾದವು. ‘ಛೇ, ಇವನನ್ನು ನಾನು ಗಮನಿಸಲೇ ಇಲ್ಲವಲ್ಲ… ನನಗೂ ನನ್ನ ಪರಿವಾರಕ್ಕೂ ಧಿಕ್ಕಾರವಿರಲಿ…!’ ಎಂದು ಅವನು ಅಂದುಕೊಂಡು ಎರಡು ನೆಲ್ಲಿಕಾಯಿಗಳನ್ನು ತಿಂದು, ನೀರು ಕುಡಿದು ವಿಶ್ರಾಂತಿ ಪಡೆದ ಮೇಲೆ ಊರಿಗೆ ಹಿಂದಿರುಗಿದನು. ಸತ್ತ್ವಶೀಲನೂ ಅವನ ಹಿಂದೆಯೇ ಬಂದನು. ಆಮೇಲೆ ರಾಜನು ಸತ್ತ್ವಶೀಲನಿಗೆ ಆಸ್ಥಾನದಲ್ಲಿ ಉದ್ಯೋಗವನ್ನು ಕೊಟ್ಟು ಗೌರವದಿಂದ ನೋಡಿಕೊಂಡನು.

ಒಮ್ಮೆ ರಾಜನು ಸತ್ತ್ವಶೀಲನನ್ನು ಯಾವುದೋ ರಾಜಕಾರ್ಯದ ನಿಮಿತ್ತ ಸಿಂಹಳ ದ್ವೀಪಕ್ಕೆ ಕಳುಹಿಸಿದನು. ಅವನು ಸಮುದ್ರಮಾರ್ಗವಾಗಿ ಹಡಗಿನಲ್ಲಿ ಪ್ರಯಾಣ ಮಾಡುತ್ತಿರಲು ಒಂದು ಕಡೆ ಎತ್ತರವಾದ ಧ್ವಜಸ್ತಂಭವನ್ನು ಕಂಡನು. ಅದೇ ಹೊತ್ತಿಗೆ ಎದ್ದ ಬಿರುಗಾಳಿಯಿಂದಾಗಿ ಹಡಗು ಹೊಯ್ದಾಡಿ ಆ ಧ್ವಜಸ್ತಂಭಕ್ಕೆ ಸಿಕ್ಕಿಹಾಕಿಕೊಂಡು ಅಲ್ಲೇ ಮುಳುಗಲಾರಂಭಿಸಿತು. ಸತ್ತ್ವಶೀಲನು ಕತ್ತಿ ಹಿಡಿದು ನೀರಿಗೆ ಹಾರಿದನು. ಹಾಗೇ ಮುಂದೆ ಹೋಗಲು ನೀರು ಮಾಯವಾಗಿ ಅಲ್ಲಿ ಒಂದು ದಿವ್ಯವಾದ ಊರು ಕಾಣಿಸಿತು. ಅಲ್ಲಿ ಕಾತ್ಯಾಯನೀದೇವಿಯ ಮಂದಿರವಿತ್ತು. ಸತ್ತ್ವಶೀಲನು ಒಳಗೆ ಹೋಗಿ ದೇವಿಗೆ ನಮಸ್ಕರಿಸಿ ಹೊರಗೆ ಬಂದನು. ಅದೇ ಹೊತ್ತಿಗೆ ಪಕ್ಕದಲ್ಲಿದ್ದ ಒಂದು ಬಾಗಿಲು ತೆರೆದುಕೊಂಡಿತು. ಅದರಿಂದ ದಿವ್ಯಸುಂದರಿಯೊಬ್ಬಳು ತನ್ನ ಸಖಿಯರೊಂದಿಗೆ ಹೊರಬಂದು, ಮಂದಿರವನ್ನು ಪ್ರವೇಶಿಸಿ, ದೇವಿಯ ಪೂಜೆ ಮಾಡಿ ಅದೇ ಬಾಗಿಲಿನಿಂದ ಹಿಂದಿರುಗಿದಳು. ಸತ್ತ್ವಶೀಲನಿಗೆ ಅವಳ ಮೇಲೆ ಮನಸ್ಸಾಗಿಬಿಟ್ಟಿತು. ಅವನು ಕುತೂಹಲದಿಂದ ತಾನೂ ಅವಳ ಹಿಂದೆಯೇ ಹೋದನು. ಆಶ್ಚರ್ಯವೆಂದರೆ ಅಲ್ಲಿ ಮತ್ತೊಂದು ನಗರವೇ ಕಾಣಿಸಿತು. ಅಲ್ಲಿ ಪ್ರವೇಶಿಸುತ್ತಿದ್ದಂತೆಯೇ ಸಖಿಯರು ಸತ್ತ್ವಶೀಲನನ್ನು ಕುರಿತು “ಸ್ವಾಮಿನ್! ನೀವು ನಮ್ಮ ಒಡತಿಯ ಅತಿಥಿಯಾಗಿದ್ದೀರಿ. ದಯವಿಟ್ಟು ಸ್ನಾನ ಮಾಡಿ, ಊಟ ಮಾಡಿ’’ ಎಂದು ಹೇಳಿ ಅವನನ್ನು ಒಂದು ಕೊಳದ ಬಳಿಗೆ ಕರೆದೊಯ್ದರು. ಅವನು ಆಶ್ಚರ್ಯಪಡುತ್ತಾ ಸ್ನಾನ ಮಾಡಲೆಂದು ಕೊಳದಲ್ಲಿ ಮುಳುಗು ಹಾಕಿದನು. ಅಲ್ಲಿಂದ ಏಳುವಾಗ ಅವನು ತಾಮ್ರಲಿಪ್ತಿಯ ಉದ್ಯಾನದ ಕೊಳದಲ್ಲಿದ್ದನು!

‘ಅಯ್ಯೋ, ಇದೇನಾಗಿ ಹೋಯ್ತು…? ನಾನು ಕಂಡಿದ್ದು ಕನಸೆ? ಆ ದಿವ್ಯಕನ್ಯೆ ಎಲ್ಲಿ ಹೋದಳು…?’ ಎಂದು ಚಿಂತಿಸುತ್ತಾ ಅವನು ಹುಚ್ಚು ಹಿಡಿದವನಂತೆ ಆ ಉದ್ಯಾನದಲ್ಲಿಯೇ ಸುತ್ತಾಡತೊಡಗಿದನು. ಈ ಸುದ್ದಿಯನ್ನು ಕೇಳಿ ಚಂಡಸೇನ ಮಹಾರಾಜನು ತಾನೇ ಅಲ್ಲಿಗೆ ಬಂದನು. ನಡೆದಿದ್ದೆಲ್ಲವನ್ನೂ ಸತ್ತ್ವಶೀಲನ ಬಾಯಿಂದಲೇ ಕೇಳಿ ತಿಳಿದುಕೊಂಡನು. ಮತ್ತು ಹಿಂದೆ ಅವನು ತನಗೆ ಮಾಡಿದ್ದ ಉಪಕಾರಕ್ಕೆ ಪ್ರತ್ಯುಪಕಾರ ಮಾಡಲು ತನಗೊಂದು ಅವಕಾಶ ದೊರಕಿತು ಎಂದು ಭಾವಿಸಿ ಅವನು – “ಅಯ್ಯಾ! ಚಿಂತಿಸಬೇಡ. ಆ ದಿವ್ಯಸುಂದರಿ ನಿನಗೆ ದೊರೆಯುವಂತೆ ನಾನು ಮಾಡಿಕೊಡುತ್ತೇನೆ’’ ಎಂದು ಸಮಾಧಾನ ಮಾಡಿದನು. ಆಮೇಲೆ ರಾಜ್ಯವನ್ನು ಮಂತ್ರಿಗೆ ವಹಿಸಿಕೊಟ್ಟು, ತಾನು ಸತ್ತ್ವಶೀಲನೊಡನೆ ಸಮುದ್ರಮಾರ್ಗವಾಗಿ ನೌಕೆಯಲ್ಲಿ ಪ್ರವಾಸಕ್ಕೆ ಹೊರಟನು. ಈಗಲೂ ಅದೇ ಜಾಗದಲ್ಲಿ ಧ್ವಜಸ್ತಂಭ ಕಾಣಿಸಿತು. ನೌಕೆ ಮುಳುಗಲಾರಂಭಿಸಿತು. ಸತ್ತ್ವಶೀಲನೂ, ಅವನ ಹಿಂದೆ ಚಂಡಸೇನನೂ ಸಮುದ್ರಕ್ಕೆ ಧುಮುಕಿದರು. ಅಲ್ಲಿ ಕಾಣಿಸಿದ ನಗರದಲ್ಲಿದ್ದ ಕಾತ್ಯಾಯನಿಯ ಮಂದಿರವನ್ನು ಪ್ರವೇಶಿಸಿ, ಪೂಜೆ ಮಾಡಿ ಹೊರಬಂದರು. ಪಕ್ಕದಲ್ಲಿದ್ದ ಬಾಗಿಲಿನಿಂದ ಇಂದೂ ದಿವ್ಯಸುಂದರಿಯು ಸಖಿಯರೊಂದಿಗೆ ಹೊರಗೆ ಬಂದಳು. ಅವಳು ಚಂಡಸೇನನನ್ನು ಕಂಡು ಅವನಲ್ಲಿ ಮೋಹಗೊಂಡು, ಸಖಿಯೊಡನೆ “ದಯವಿಟ್ಟು ನಮ್ಮಲ್ಲಿಗೆ ಬಂದು ಆತಿಥ್ಯವನ್ನು ಸ್ವೀಕರಿಸಬೇಕು’’ ಎಂದು ಅವನಿಗೆ ಸಂದೇಶವನ್ನು ಕಳಿಸಿದಳು. ಚಂಡಸೇನನಾದರೋ “ದರ್ಶನವಾಯ್ತಲ್ಲ, ಇಷ್ಟೇ ಆತಿಥ್ಯ ಸಾಕು. ಇದಕ್ಕಿಂತ ಹೆಚ್ಚಿನದು ಇನ್ನೇನು ಬೇಕು?’’ ಎಂದು ಹೇಳಿ ಉದ್ಯಾನದ ಕಡೆಗೆ ಹೋದನು. ಸಖಿಯು ಆ ಮಾತನ್ನು ಒಡತಿಗೆ ತಿಳಿಸಿದಾಗ ಅವಳು ತಾನೇ ಅವನನ್ನು ಹುಡುಕಿಕೊಂಡು ಉದ್ಯಾನದಲ್ಲಿ ಅವನಿದ್ದಲ್ಲಿಗೇ ಬಂದು ಆತಿಥ್ಯವನ್ನು ಸ್ವೀಕರಿಸಬೇಕೆಂದು ಪ್ರಾರ್ಥಿಸಿದಳು.

ಚಂಡಸೇನನು ಆಗ ಸತ್ತ್ವಶೀಲನನ್ನು ತೋರಿಸುತ್ತ “ಇವನು ಹೇಳಿದ ಕಾತ್ಯಾಯನಿಯ ಮಂದಿರವನ್ನು ನೋಡುವುದಕ್ಕೆಂದು ನಾನು ಬಂದಿದ್ದೆ. ಅವಳ ದರ್ಶನವಾಯಿತು. ಬೇರೆ ಯಾವ ಆತಿಥ್ಯವೂ ಬೇಕಿಲ್ಲ’’ ಎಂದನು.  ಅವಳು “ಹಾಗಿದ್ದರೆ ನಮ್ಮ ಇನ್ನೊಂದು ನಗರವಿದೆ. ಅದನ್ನು ನೋಡಬನ್ನಿ’’ ಎಂದಳು. ಚಂಡಸೇನನು ನಗುತ್ತಾ – “ಆ ನಗರದ ಬಗೆಗೂ, ಅಲ್ಲಿರುವ ಕೊಳದ ಬಗೆಗೂ ಇವನು ಹೇಳಿದ್ದಾನೆ’’ ಎಂದನು.

“ರಾಜನ್! ನಾನು ಕುಹಕವಾಡುತ್ತಿಲ್ಲ, ದಯವಿಟ್ಟು ನನ್ನ ಪ್ರಾರ್ಥನೆಯನ್ನು ಮನ್ನಿಸಿ ನಮ್ಮಲ್ಲಿಗೆ ಬರಬೇಕು’’ ಎಂದು ಅವಳು ಬೇಡಿಕೊಂಡಳು. ಚಂಡಸೇನನು ಒಪ್ಪಿಕೊಂಡು ಅವಳ ಹಿಂದೆಯೇ ಹೋದನು. ಅಲ್ಲಿ ಸುಂದರವಾದ ನಗರವಿತ್ತು. ಆಕೆ ಅವನನ್ನು ಕರೆದುಕೊಂಡು ಹೋಗಿ ರತ್ನಸಿಂಹಾಸನದ ಮೇಲೆ ಅವನನ್ನು ಕುಳ್ಳಿರಿಸಿ ಹೇಳಿದಳು – “ರಾಜನ್! ರಾಕ್ಷಸರಾಜನಾದ ಕಾಲನೇಮಿಯ ಮಗಳು ನಾನು. ನನ್ನ ತಂದೆಯನ್ನು ವಿಷ್ಣುವು ಸಂಹರಿಸಿದನು. ವಿಶ್ವಕರ್ಮನು ನಿರ್ಮಿಸಿಕೊಟ್ಟ ಈ ಎರಡು ದಿವ್ಯನಗರಗಳು ತಂದೆಯಿಂದ ನನಗೆ ಬಂದಿವೆ. ಇಲ್ಲಿ ಜರಾ-ಮರಣಗಳ ಭಯವಿಲ್ಲ. ನೀವು ಈಗ ನನ್ನ ತಂದೆಯ ಹಾಗೆ ಬಂದಿರುತ್ತೀರಿ. ಇವುಗಳನ್ನೂ, ನನ್ನನ್ನೂ ನಿಮಗೆ ಅರ್ಪಿಸಿದ್ದೇನೆ.’’

ಚಂಡಸೇನನು ಆಗ – “ಒಳ್ಳೆಯದು ವತ್ಸೇ! ನನ್ನನ್ನು ನೀನು ತಂದೆಯೆAದು ಭಾವಿಸುವಿಯಾದರೆ ನಾನು ನಿನ್ನನ್ನು ಈ ಸತ್ತ್ವಶೀಲನಿಗೆ ವಿವಾಹ ಮಾಡಿಕೊಡುತ್ತೇನೆ. ಇವನು ಮಹಾಧೀರ, ಸದ್ಗುಣವಂತ’’ ಎಂದು ಹೇಳಿದನು.

ಅವಳು “ಹಾಗೇ ಆಗಲಿ’’ ಎಂದು ಒಪ್ಪಿಕೊಂಡಳು. ಚಂಡಸೇನನು ಅವಳನ್ನೂ, ಆ ನಗರಗಳನ್ನೂ ಸತ್ತ್ವಶೀಲನಿಗೆ ಒಪ್ಪಿಸಿ ಹೇಳಿದನು – “ಅಯ್ಯಾ, ಅಂದು ನಾನು ತಿಂದ ಎರಡು ನೆಲ್ಲಿಕಾಯಿಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದರ ಋಣ ಹೀಗೆ ಹರಿಯಿತು. ಇನ್ನೊಂದರದು ಇನ್ನೂ ಹಾಗೇ ಉಳಿದಿದೆ!’’ ಆಮೇಲೆ ಅವನು ಅವಳಿಗೆ – “ವತ್ಸೇ, ನಾನು ಹಿಂದಿರುಗುತ್ತೇನೆ. ನಮ್ಮೂರಿಗೆ ದಾರಿ ತೋರಿಸುವೆಯಾ?’’ ಎಂದನು. ಅವಳು ರಾಜನಿಗೆ ಉಡುಗೊರೆಗಳನ್ನು ಕೊಟ್ಟು ಕಳುಹಿಸಿಕೊಟ್ಟಳು. ರಾಜನು ಅವಳು ತೋರಿಸಿದ ಕೊಳದಲ್ಲಿ ಮುಳುಗಿ ತಮ್ಮೂರಿನ ಕೊಳದಲ್ಲಿ ಮೇಲೆದ್ದನು. ಸತ್ತ್ವಶೀಲನು ಆ ರಾಕ್ಷಸಕುಮಾರಿಯೊಂದಿಗೆ ಅಲ್ಲಿಯೇ ರಾಜ್ಯವಾಳಿಕೊಂಡಿದ್ದನು.

ಹೀಗೆ ಕಥೆಯನ್ನು ಹೇಳಿ ಮುಗಿಸಿ ಬೇತಾಳನು – “ರಾಜನ್! ಮಹಾರಾಜ ಚಂಡಸೇನ ಮತ್ತು ಸತ್ತ್ವಶೀಲ ಈ ಇಬ್ಬರೂ ಸಮುದ್ರಕ್ಕೆ ಧುಮುಕಿದ್ದಾರೆ. ಅವರಲ್ಲಿ ಯಾರು ಹೆಚ್ಚು ಸತ್ತ್ವವಂತ? ಈ ಪ್ರಶ್ನೆಗೆ ಉತ್ತರವನ್ನು ನೀನು ತಿಳಿದೂ ಹೇಳದಿದ್ದರೆ ನಿನ್ನ ತಲೆ ಹೋಳುಗಳಾಗಿ ಒಡೆದು ಹೋಗುತ್ತದೆ’’ ಎಂದು ಹೇಳಿದನು.

ರಾಜನು – “ಸತ್ತ್ವಶೀಲನೇ ಹೆಚ್ಚು ಸತ್ತ್ವವಂತ. ಏಕೆಂದರೆ ಅವನಿಗೆ ಯಾವುದೇ ಆಶೆ ಇರಲಿಲ್ಲ. ನಿಜಸ್ಥಿತಿಯೂ ಗೊತ್ತಿರಲಿಲ್ಲ. ಮುಂದೆ ಏನಾಗಬಹುದೆಂದು ಕಲ್ಪನೆಯೂ ಇರಲಿಲ್ಲ. ಆದರೂ ಅವನು ಸಮುದ್ರಕ್ಕೆ ಧುಮುಕಿದ. ಚಂಡಸೇನನಿಗೆ ಮುಂದೆ ಆಗಬಹುದಾದದ್ದೆಲ್ಲದರ ಕಲ್ಪನೆ ಇತ್ತು. ಸಮುದ್ರಕ್ಕೆ ಧುಮುಕಲು ಸರಿಯಾದ ಕಾರಣವೂ ಇತ್ತು. ಹಾಗಿರುವಾಗ ಅವನು ಧುಮುಕಿದ್ದರಲ್ಲಿ ಆಶ್ಚರ್ಯವೇನಿಲ್ಲ’’ ಎಂದು ಹೇಳಿದನು.

ಹೀಗೆ ರಾಜನಿಗೆ ಮೌನಭಂಗವಾದ್ದರಿಂದ ಬೇತಾಳನು ಅವನ ಹೆಗಲಿನಿಂದ ಹಾರಿ ಮತ್ತೆ ಮೊದಲಿದ್ದ ಜಾಗಕ್ಕೆ ಹೋಗಿ ಅದೇ ಮರದ ಮೇಲೆ ನೇತುಹಾಕಿಕೊಂಡನು.