ಪ್ರಬಂಧ

ಮಲೆನಾಡೆಂದರೆ ಹಳ್ಳ, ಕೊಳ್ಳ, ತಗ್ಗು, ದಿಣ್ಣೆ, ಗುಡ್ಡ, ಬೆಟ್ಟ, ಅಡವಿ; ಅದರೊಳಗೆ ಅವಿತುಕೊಂಡಿರುವ ಮನೆ ತೋಟಗಳು, ಪುಟ್ಟ ಹೊಂಡ, ಪುಟ್ಟಪುಟ್ಟ ಹಳ್ಳ, ಕಾಲುವೆ, ಕಾದಿಗೆ, ಹೆಗ್ಗಾದಿಗೆಗಳು. ಅವಿತುಕೊಂಡ ಮನೆಗಳನ್ನೇ ಸೇರಿಸಿ ಒಂದು ಗ್ರಾಮವನ್ನಾಗಿಸಿ ಅಲ್ಲಿ ಒಂದು ದೇವಸ್ಥಾನ, ಶಾಲೆ; ಸಂಜೆಯಾದರೆ ಅವುಗಳ ಮುಂದಿರುವ ಅರಳಿಕಟ್ಟೆ ಮೇಲೆ ಎಲ್ಲರ ಹರಟೆ ಪಟ್ಟಾಂಗ. ಶಿರಸಿಯ ಶಂಕರಹೊಂಡದಲ್ಲಿ ಹುಟ್ಟಿ, ಹೊಳೆಯಾಗಿ, ನದಿಯಾಗಿ ಸಮುದ್ರ ಸೇರುವ ಅಘನಾಶಿನಿ ನಮ್ಮೂರಿನಿಂದಲೂ ಹಾದುಹೋಗುವ, ಬದುಕನ್ನು ಸೇರಿಸುವ ಹೊಳೆ. ಅದರ ಒಂದು ಭಾಗಕ್ಕೆ ನಮ್ಮ ಮನೆ ತೋಟ […]

‘ಉತ್ಥಾನ’ ಪ್ರಬಂಧಸ್ಪರ್ಧೆ – 2019 – ಪ್ರಥಮ ಬಹುಮಾನ ಪಡೆದ ಪ್ರಬಂಧ ನೀರು ಎಲ್ಲ ಜೀವಿಗಳಿಗೆ ಅಗತ್ಯವಾದ ಜೀವಧಾರಕ ಸಂಪನ್ಮೂಲ. ಭೂಮಿಯ ಮೇಲ್ಮೈಯ ಶೇ. 71ರಷ್ಟು ಭಾಗದಲ್ಲಿ ನೀರು ಇದ್ದರೂ ಮಾನವ ಬಳಕೆಗೆ ಉಪಯೋಗಿಸಿಕೊಳ್ಳಬಹುದಾದ ನೀರಿನ ಪ್ರಮಾಣ ಶೇ. 3ರಷ್ಟು ಮಾತ್ರ. ಇಡಿಯ ಭೂಮಂಡಲದಲ್ಲಿ ಒಟ್ಟು 940 ಕೋಟಿ ಘನ ಕಿ.ಮೀ.ಗಳಷ್ಟು ನೀರು ವಿವಿಧ ರೂಪಗಳಲ್ಲಿ ಇವೆಯೆಂದು ಅಂದಾಜು ಮಾಡಲಾಗಿದೆ. ಇದರಲ್ಲಿ ಬಹಳಷ್ಟು ಭಾಗ ಸಮುದ್ರಗಳಲ್ಲಿ, ಧ್ರುವಪ್ರದೇಶಗಳಲ್ಲಿ, ಘನರೂಪದಲ್ಲಿ, ಮೋಡ-ನೀರಾವಿಯ ರೂಪದಲ್ಲಿದೆ. ಆದ್ದರಿಂದ ಮಾನವ ಹಾಗೂ ಇನ್ನಿತರ […]

ಅವ ಗುಂಡ. ಅವ್ಳು ಗುಂಡಿ. ಗಂಡ ಕನ್ನಡ ಪಂಡಿತ (ಕ.ಪಂ.). ಹೆಂಡ್ತಿ ಕನಿ಼‍ಷ್ಟಬಿಲ್ಲೆ (ಕ.ಬಿ.). ಅಪರೂಪದ ಜೋಡಿ. ಕ.ಪಂ. ಸಪ್ಪಗಿನ ಇಡ್ಲಿ. ಕ.ಬಿ. ಮಸಾಲಿ ಬೋಂಡ. ಅವ್ನು ವೆಜ್ಜು, ಅವ್ಳು ನಾನ್.. ಉ. ಒಂದು ಬಡಪಾಯಿ. ಇನ್ನೊಂದು ಬಡಾಬಾಯಿ. ಗುಂಡ ಅಲ್ಪಪ್ರಾಣಿ. ಗುಂಡಿ ಮಹಾಪ್ರಾಣಿ. ಮನೆಮಂದಿ ಬೇಡವೆಂದರೂ ಪ್ರೀತಿಸಿ ಮದುವೆಯಾದರು. ’ಗಂಡಾ-ಗುಂಡಿ ಸಂಸಾರವೆಂದರೆ ಇದಪ್ಪಾ, ಇದು’ ಎಂದು ಆಗದವರ ಹೊಟ್ಟೆ ಉರಿಸುತ್ತ ಸಾಗಿದೆ ಸಂಸಾರ. ಕ.ಪಂ. ಶಾಲಾ-ಪಾಪುಗಳಿಗೆ ಕನ್ನಡದ ಕಂಪು ಬೀರುತ್ತದೆ. ಕ.ಬಿ. ಪಾಪಿಜನಗಳ ಮೇಲೆ ಪೊಲೀಸ […]

ನಾನು ಒಳಹೊಕ್ಕಾಗ ಗೋಡೆಯ ಮೇಲಿದ್ದ ಗಡಿಯಾರ ಏಳು ಗಂಟೆ ತೋರಿಸುತ್ತಿತ್ತು. ನನಗೆ ಅಪಾಯಿಂಟ್‌ಮೆಂಟ್ ಇದ್ದದ್ದೂ ಏಳುಗಂಟೆಗೇ. ನಾನೇ ಅಂದಿನ ಕೊನೆಯ ಪೇಷೆಂಟ್. ಸಾಲಾಗಿ ಜೋಡಿಸಿದ್ದ ಆಸನಗಳಲ್ಲೊಂದರಲ್ಲಿ ಕುಳಿತೆ. ಎದುರಿಗಿದ್ದ ಚಿಕಿತ್ಸಾ ಕೋಣೆಯಿಂದ ಅಸ್ಪ?ವಾದ ಮಾತುಗಳು ಕೇಳಿಸುತ್ತಿತ್ತು. ಮುಂದಿದ್ದ ಟೇಬಲ್ ಮೇಲೆ ಚಲ್ಲಾಪಿಲ್ಲಿಯಾಗಿ ಹರಡಿದ್ದ ಹಳೆಯ ಫಿಲ್ಮೀ ನಿಯತಕಾಲಿಕೆಯಲ್ಲೊಂದು ಎತ್ತಿಕೊಂಡು ಪುಟ ತಿರುಗಿಸತೊಡಗಿದೆ. ಯಾವ ನಟ ಯಾರ‍್ಯಾರೊಂದಿಗೆ ಡೇಟಿಂಗ್ ನಡೆಸುತ್ತಿದ್ದಾನೆ, ಯಾರ‍್ಯಾರ ಮದುವೆಯ ನಿಶ್ಚಿತಾರ್ಥ ನಡೆಯಲಿದೆ, ಯಾರ‍್ಯಾರಿಗೆ ರಹಸ್ಯವಾಗಿ ಮದುವೆಯಾಗಿದೆ, ಯಾರ‍್ಯಾರ ನಡುವೆ ಅನೈತಿಕ ಸಂಬಂಧವಿದೆ, ಯಾರ‍್ಯಾರ ಮದುವೆ […]

ಸರಾಗ ಮಾತುಕತೆಗೊಂದು ಮುನ್ನುಡಿ! ಪರಿಚಿತರು, ಆತ್ಮೀಯರು, ಬಂಧು-ಬಾಂಧವರು ಯಾರೇ ಎದುರಾಗಲಿ, ಮೊದಲು ನಡೆಯುವುದೇ ಉಭಯಕುಶಲೋಪರಿ ಸಾಂಪ್ರತ. ’ಹೇಗಿದ್ದೀರಿ? ಚೆನ್ನಾಗಿದ್ದೀರಾ?’ ಎಂದು ಕೇಳುವುದು ವಾಡಿಕೆ. ಜಾತಿ, ಧರ್ಮ, ದೇಶ-ಭಾಷೆಗಳು ಬೇರೆಬೇರೆಯದಿರಬಹುದು, ಆದರೆ ಎಲ್ಲರ ಭಾವನೆಗಳೂ ಒಂದೇ. ಪದದ ಅಕ್ಷರಶಃ ಅರ್ಥವಲ್ಲ, ಭಾವ ಮುಖ್ಯ. ಸರಾಗ ಮಾತುಕತೆಗೊಂದು ಮುನ್ನುಡಿ ಅಷ್ಟೆ. ಆದರೆ ಕೆಲವರಿಗೆ ಈ ಪದಗಳೇ ಇರಿಸುಮುರಿಸು ಉಂಟುಮಾಡುತ್ತವೆ ಅಂದರೆ ನಂಬುತ್ತೀರಾ? ನನ್ನ ಹೈಸ್ಕೂಲ್‌ಮಾಸ್ತರ್ ಒಬ್ಬರಿಗೆ, “ಹೇಗಿದ್ದೀರಿ, ಊಟ ಆಯ್ತಾ, ತಿಂಡಿ ಆಯ್ತಾ?” ಎಂದೆಲ್ಲ ಕೇಳಿದರೆ ಇರಿಸುಮುರಿಸಾಗಿ, ’ನನ್ನ ಊಟವನ್ನು […]

ನೀವು ನಂಬಲಿಕ್ಕಿಲ್ಲ, ಈ ’ಜನಪ್ರಿಯ’ ಉಪಾಧಿಯನ್ನು ನೆಚ್ಚಿಕೊಂಡಿದ್ದರಿಂದಾಗಿ ನನ್ನ ಮಾನ ಮೂರಾಬಟ್ಟೆಯಾಗಿಹೋಯ್ತು; ಅದೂ ನನ್ನಾಕೆಯ ಮುಂದೆ. ಕಾರ್ಯಕ್ರಮವೊಂದಕ್ಕೆ ಉಪನ್ಯಾಸನೀಡಲು ಬರಬೇಕೆಂದು ಅಪರಿಚಿತ ತರುಣರೀರ‍್ವರು ಎಂಟುದಿನ ಮುಂಚಿತವಾಗಿಯೆ ಆಗ್ರಹಿಸಿ ಹೋಗಿದ್ದರು. ಅದಾದ ಮೂರುದಿನಕ್ಕೆ ಅಂಚೆಯಲ್ಲಿ ಬಂದಿತ್ತು ಆಮಂತ್ರಣಪತ್ರಿಕೆ. ಕೆಟ್ಟ ಕುತೂಹಲದಿಂದ, ಆಮಂತ್ರಣಪತ್ರಿಕೆಯಲ್ಲಿ ನನ್ನ ಹೆಸರಿಗಾಗಿ ಕಣ್ಣೋಡಿಸಿದ್ದೆ, ಮಾಮೂಲಾಗಿ. ಆಶ್ಚರ್ಯ… ನನ್ನ ಹೆಸರಿನೊಂದಿಗೆ ’ಜನಪ್ರಿಯ ಹಾಸ್ಯಸಾಹಿತಿ’ ಎಂಬ ಉಪಾಧಿ ರಾರಾಜಿಸುತ್ತಿದೆ! ಸಾಹಿತಿಗಳಿಗೂ ಈ ಉಪಾಧಿ ತಗಲಿಹಾಕಿದ್ದಾರಲ್ಲ? ಅದು ಹೇಗೊ ಈ ’ಜನಪ್ರಿಯ’ ಎಂಬ ನಾಲ್ಕುವರೆ ಅಕ್ಷರದ ಮಾಯಾಂಗನೆ ತಲೆಗೇರಿಬಿಟ್ಟಿದ್ದಳು! ಅವಳದೆ […]

ಸಮನ್ವಯವೇ ಭಾರತದ, ಭಾರತೀಯರ ವಿಶೇಷ. ಬಹುಬಗೆಯ ವಿಭಿನ್ನತೆಗಳನ್ನು ನಾವು ಮರೆಯುತ್ತೇವೆ. ಏಕನಿಷ್ಠೆಯ ದೇಶಪ್ರೇಮಕ್ಕೆ ತುಡಿಯುತ್ತೇವೆ. ಅದುವೇ ನಮಗೆ ಅತಿಸಹಜ. ಯಾಕೆಂದರೆ ನಮ್ಮೆಲ್ಲ ಕವಿಹೃದಯಗಳಲ್ಲಿ, ನಾಗರಿಕ ಚೇತನಗಳಲ್ಲಿ ಮಿಡಿಯವುದು ಒಂದೇ ’ಭಾರತದ ಆತ್ಮ’. ನಾವು ಸಣ್ಣವರಾಗಿದ್ದಾಗ ಆಕಾಶವಾಣಿಯಿಂದ ಸೊಗಸಾದ ದೇಶಭಕ್ತಿಗೀತೆಗಳು ಆಗಿಂದಾಗ ಪ್ರಸಾರವಾಗುತ್ತಿದ್ದವು. ಎಷ್ಟೊಂದು ರಮ್ಯ ರಮಣೀಯ ಆ ಹಾಡುಗಳು! ಅಂತರಾಳದಲ್ಲಿ ಒಂದು ದಿವ್ಯಸ್ಫೂರ್ತಿಯನ್ನು ಉಕ್ಕಿಸಿಬಿಡುವ ಕಾಂತಿಯುತ ಪದಪುಂಜಗಳು. ಪುಳಕದಿಂದ ಎದೆಯುಬ್ಬಿಸುವ ಸಂಗೀತಧಾಟಿ. ಎಳೆಯರಾದ ನಾವು ಈ ಹಾಡುಗಳನ್ನೆಲ್ಲ ಕಂಠಪಾಠ ಮಾಡಿದ್ದೇ ಮಾಡಿದ್ದು; ಎಲ್ಲೆಡೆ ಸಡಗರದಿಂದ ಹಾಡಿದ್ದೇ ಹಾಡಿದ್ದು! […]

ರಾಯರು ಸರ್ಕಾರದ ಒಂದು ವಿಭಾಗದಲ್ಲಿ ಉದ್ಯೋಗಿಯಾಗಿದ್ದರು. ತುಂಬ ಪ್ರಾಮಾಣಿಕ ವ್ಯಕ್ತಿ. ’ಸರ್ಕಾರದ ಕೆಲಸ ದೇವರ ಕೆಲಸ’ ಎಂದು ಮನಸಾರೆ ನಂಬಿಕೊಂಡಿದ್ದರು. ತಮ್ಮ ಪಾಲಿನ ಕೆಲಸವನ್ನು ಶಿಸ್ತು ಶ್ರದ್ಧೆಗಳಿಂದ ನೆರವೇರಿಸುತ್ತಿದ್ದರು. ಓದುವುದು ಮತ್ತು ಬರೆಯುವುದು ಕೂಡ ರಾಯರಿಗೆ ಬಹಳ ಇಷ್ಟ. ಹಗಲಿಡೀ ಆಫೀಸಿನಲ್ಲಿ ದುಡಿಯಬೇಕಾಗಿದ್ದರಿಂದ ಬೆಳಗಿನಜಾವವೇ ಎದ್ದು ಅವರು ಓದು-ಬರಹದ ಕೆಲಸವನ್ನು ಮಾಡಿಕೊಳ್ಳುತ್ತಿದ್ದರು. ರಾತ್ರಿಯೂ ಹಾಗೆಯೇ. ಊಟವಾದ ಮೇಲೆ ತಮ್ಮ ಓದುವ ಮೇಜಿನ ಮುಂದೆ ಕೂತರೆ, ಮಧ್ಯರಾತ್ರಿಯವರೆಗೂ ಬರಹದ ಕಾಯಕ! ತಮ್ಮ ಕೆಲಸದ ನಿಮಿತ್ತ ರಾಯರು ಹಳ್ಳಿಹಳ್ಳಿಗೆ ಭೇಟಿ […]

ಹೌದು…ಅಮೆರಿಕೆಯಲ್ಲಿ ಎಲ್ಲಾ ಎಲ್ಲಾ ಎಲ್ಲಾ ಇವೆ; ಆದರೆ ಭಾರತೀಯರಾದ ನಮ್ಮ ಗಂಗಾಳ ಊಟದ ಸುಖ , ಬಿದಿರಬುಟ್ಟಿಯ ಕೊಂತೀರೊಟ್ಟಿ, ಕೂಡುಕುಟುಂಬದ ಪ್ರೀತಿ , ಸಮಾಜ ಜಂಗಮದ ಸಮಸ್ತರೊಂದಿಗೆ ಒಡನಾಟ , ಯವ್ವಾ-ಯಕ್ಕಾ-ಯಣ್ಣಾ-ಕಾಕಾ-ಮಾವಾ-ಚಿಗಪ್ಪಾ-ದೊಡ್ಡಪ್ಪಾ-ದೊಡ್ಡಮ್ಮಾ ಮುಂತಾದ ಕಳ್ಳಬಳ್ಳಿಯ ಮಾತುಗಳು , ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕ ತೇರು , ಪಾಲ್ಕಿ-ಜಾತ್ರಿ , ಪುರಾಣ-ಕೀರ್ತನ-ಪುಣ್ಯಕಥೆಗಳ ಸುಖ ಅಲ್ಲಿ ಇಲ್ಲ ಇಲ್ಲ ಇಲ್ಲ!   ಕರ್ನಾಟಕದ ಊಟಕ್ಕೂ ಅಮೆರಿಕೆಯ ಊಟಕ್ಕೂ ಪುಡಿಕಾಸು-ಪುಂಡೀಪಲ್ಲೇದ ಸಂಬಂಧವೂ ಇಲ್ಲ! ಕನ್ನಡದ ಎಲ್ಲ ಊಟಗಳೂ ಅಡುಗೀಮನೆಯ ಒಲೀತಗ್ಗಿನಿಂದ ಬರುತ್ತವೆ; ಅಮೆರಿಕೆಯ ಆಹಾರಗಳೆಲ್ಲವೂ ಫ್ಯಾಕ್ಟರಿಗಳ […]