SKRAMACHANDRARAO

ಋಗ್ವೇದದ ನಿಜವಾದ ಅರ್ಥವನ್ನು ತಿಳಿಸಿಕೊಟ್ಟು ವೇದವಾಙ್ಮಯದ ಬಗೆಗೆ ನಮ್ಮ ಜನರಲ್ಲಿ ಗೌರವಭಾವವನ್ನು ಮೂಡಿಸಲು ಎಸ್. ಕೆ. ರಾಮಚಂದ್ರರಾಯರು ‘ಋಗ್ವೇದದರ್ಶನ’ವನ್ನು ೩೨ ಸಂಪುಟಗಳಲ್ಲಿ ಬರೆಯಬೇಕೆಂದು ಸಂಕಲ್ಪಿಸಿದರು. ಆದರೆ ಅವರು ತಮ್ಮ ಕಡೆಯ ವರ್ಷಗಳಲ್ಲಿ ಇದನ್ನು ಬರೆಯಲು ಆರಂಭ ಮಾಡಿದ್ದರಿಂದ ಕೇವಲ ೧೬ ಸಂಪುಟಗಳನ್ನು ಬರೆಯಲಾಯಿತು. ಉಳಿದ ಸಂಪುಟಗಳಲ್ಲಿ ಋಗ್ವೇದದ ಎಲ್ಲ ಮಂತ್ರಗನ್ನೂ ವ್ಯಾಖ್ಯಾನ ಮಾಡಬೇಕೆಂದು ಅವರ ಸಂಕಲ್ಪ ಇದ್ದರೂ ಅದು ಸಫಲವಾಗಲಿಲ್ಲ ಎಂಬುದು ಭಾರತೀಯರ ದುರ್ದೈವವೇ ಸರಿ. ಈ ೧೬ ಸಂಪುಟಗಳನ್ನು ೧೩ ಸಂಪುಟಗಳಾಗಿ ಮತ್ತೊಮ್ಮೆ ಎಸ್.ಕೆ. ರಾಮಚಂದ್ರರಾವ್ […]

ರೇಖಾಚಿತ್ರಗಳು ರಾಯರ ಹೆಚ್ಚಿನ ಬರೆಹಗಳ ಅವಿಭಾಜ್ಯ ಅಂಗಗಳು, ಅಂದದ ಅಲಂಕೃತಿಗಳು. ಅವರ ‘ಚಿತ್ರಕ’ ಶೈಲಿಗೆ ಇವುಗಳ ಕೊಡುಗೆಯೂ ಇಲ್ಲದಿಲ್ಲ. ಇವನ್ನು ರಾಯರೇ ರಚಿಸುತ್ತಿದ್ದುದು ವಿಶೇಷ. ಈ ಮೂಲಕ ಒಂದು ಮಾಧ್ಯಮದಲ್ಲಿ ಮೂಡಿದ ವಿವರ ಮತ್ತೊಂದು ಮಾಧ್ಯಮದಲ್ಲಿ ಹೇಗೆ ತೋರುತ್ತದೆ ಎಂದು ತಾಳೆ ನೋಡಿ ತಿಳಿಯುವ ಅನನ್ಯ ಅವಕಾಶ ಓದುಗರಿಗೆ ದಕ್ಕುತ್ತದೆ. ಎರಡೂ ಭೂಮಿಕೆಗಳಲ್ಲಿ ರಾಯರ ಅಭಿವ್ಯಕ್ತಿ ಏಕಪ್ರಕಾರವಾದ ಸೌಂದರ್ಯ–ಸೌಷ್ಠವಗಳನ್ನು ಬಿಂಬಿಸಿರುವುದು ಒಡಕಿಲ್ಲದ ಅವರ ಅಂತರAಗಕ್ಕೂ ಮೇರೆಯರಿಯದ ಅವರ ಕೌಶಲಕ್ಕೂ ದಿಕ್ಸೂಚಿ ಎನ್ನಬಹುದು. ಅಳಿಯದೆ ಉಳಿಯಬೇಕೆಂಬ ಬಯಕೆ ಒಂದಲ್ಲ […]

ಎಸ್.ಕೆ.ಆರ್. ಅವರ ವಿವೇಚನೆಯಲ್ಲಿ ಪಾಂಡಿತ್ಯವಿದೆ. ಆದರೆ ಈ ಪಾಂಡಿತ್ಯ ವಿವರಗಳ ಪ್ರದರ್ಶನದ ಆಡಂಬರಕ್ಕೆ ಎಡೆಗೊಡದೆ ಪ್ರತಿಯೊಂದು ಹಂತದಲ್ಲಿಯೂ ಸಾರ್ಥಕತೆಯ (‘ಸ+ಅರ್’) ಕಡೆಗೆ ಚಲಿಸುತ್ತದೆ. ಹಾಗೆ ನೋಡಿದರೆ, ಆಲಂಕಾರಿಕ ಪಾಂಡಿತ್ಯದ ನಿರಾಕರಣೆ ಒಂದು ಮೌಲ್ಯವೆಂಬಂತೆ ಅವರಲ್ಲಿ ಸ್ಥಾಪಿತವಾಗುತ್ತದೆ. ಇದನ್ನು ಹರಿದಾಸರ ಧೋರಣೆಯನ್ನು ಗ್ರಹಿಸುವಲ್ಲಿ ಒಂದು ಪ್ರಧಾನವಾದ ಕೀಲಿಕೈಯಾಗಿ ಅವರು ಬಳಸಿಕೊಳ್ಳುತ್ತಾರೆ. ದಾಸಸಾಹಿತ್ಯ ಅನುಸಂಧಾನಕ್ಕೆ ಎಸ್.ಕೆ. ರಾಮಚಂದ್ರರಾಯರ ಕೊಡುಗೆ ಏನೆಂಬುದನ್ನು ಪರಿಶೀಲಿಸುವುದಕ್ಕೆ ಮೊದಲು ನಮ್ಮಲ್ಲಿ ದಾಸಸಾಹಿತ್ಯ ಅನುಸಂಧಾನವನ್ನು ಅನುಕೂಲಕರವನ್ನಾಗಿ ಮಾಡಿಕೊಂಡಿರುವ ದಾರಿಗಳಿವೆಯೆಂಬುದನ್ನು ಹೇಳಬೇಕು. ಇವರಲ್ಲಿ ಕೆಲವರು ದಾಸಸಾಹಿತ್ಯವನ್ನು ‘ಒಳಗಿ’ನಿಂದ ನೋಡುವವರು; […]

ಎಷ್ಟೋ ಬಾರಿ ಪ್ರಗಲ್ಭ ವಿದ್ವಾಂಸರೆಂದೆನಿಸಿಕೊಂಡವರ ಬರವಣಿಗೆಗಳು ಪಂಡಿತರಿಗೆ ಮಾತ್ರ ಪ್ರಿಯವಾಗುವಂತೆ ಇರುವುದನ್ನು ನೋಡುತ್ತೇವೆ. ಅಂತಹವರು ಸಾಮಾನ್ಯ ಜನರಿಗೆ ಎಟುಕುವಂತಹ ಭಾಷೆಯಲ್ಲಿ ವಿಷಯನಿರೂಪಣೆಯನ್ನು ಮಾಡುವ ಕೌಶಲವನ್ನೇ ಪಡೆದಿಲ್ಲವೇನೋ ಎಂಬಂತೆ ತೋರುತ್ತದೆ. ಆದರೆ ಇಂತಹ ಕೊರತೆ ರಾಮಚಂದ್ರರಾಯರು ರಚಿಸಿದ ಗ್ರಂಥರಾಶಿಯಲ್ಲಿ ಎಲ್ಲಿಯೂ ಕಾಣದು; ದೇವಾಲಯಸಂಸ್ಕೃತಿಗೆ ಸಂಬಂಧಪಟ್ಟಂತೆ ಮೂವತ್ತಕ್ಕೂ ಹೆಚ್ಚು ಕೃತಿಗಳನ್ನೂ, ಕೃತಿಶ್ರೇಣಿಗಳನ್ನೂ ರಾಯರು ರಚಿಸಿರುವರು. ಎಲ್ಲ ಹಂತಗಳ ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿಗಳಿಗೂ ಸಾಮಾನ್ಯಜನರಿಗೂ ಸಂಶೋಧಕರಿಗೂ ಪ್ರಯೋಜನವಾಗುವಂತಹ ವಿವಿಧ ಗಾತ್ರಗಳ ಗ್ರಂಥಗಳನ್ನು ಕನ್ನಡ ಮತ್ತು ಆಂಗ್ಲಭಾಷೆಗಳಲ್ಲಿ ಬರೆದಿರುವರು. ಓದುಗರನ್ನು ಗಮನದಲ್ಲಿರಿಸಿಕೊಂಡು ಗಹನವಾದ ವಿಷಯಗಳನ್ನೂ ತಿಳಿಯಾದ […]

ಭಾರತೀಯ ಸಂಸ್ಕೃತಿಯ ಅಡಿಗಲ್ಲು ವೇದಗಳು. ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಮನಃಶಾಸ್ತ್ರ ಎಂಬ ಪ್ರತ್ಯೇಕ ವಿಜ್ಞಾನ ಶಾಖೆ ಜನ್ಮತಳೆಯಲಿಲ್ಲವಾದರೂ ಅದರ ಪೂರ್ಣಾವತಾರವನ್ನು ವಾಙ್ಮಯದಲ್ಲಿ ಕಾಣಬಹುದು. ವೇದಮಂತ್ರಗಳು ಶ್ರೇಷ್ಠ ವಿದ್ವತ್ ಪರಿಶ್ರಮದ ಫಲಿತಗಳಲ್ಲ ಅಥವಾ ಚಿಂತನೆ, ಭಾಷಾಶೈಲಿ, ವಾಕ್ಯಗಳಿಂದ ಕೂಡಿದ ಜಾಣ್ಮೆಯ ರಚನೆಯಲ್ಲ. ಅದರೊಳಗೆ ಪ್ರಚಂಡವಾದ ಶಕ್ತಿಯಿದೆ. ಈ ಶಕ್ತಿಯೇ ಮುಕ್ತವಾಗಿ ಸುಂದರವಾದ ಕಾವ್ಯಾತ್ಮಕ ನುಡಿಯಾಗಿ ಅರಳಿತು. ಅಸ್ತಿತ್ವದೊಡನೆ ನಡೆಸಿದ ಮಹಾನ್ ಸಂವಾದದಿಂದ ಈ ವೇದಮಂತ್ರಗಳು ಸ್ಫೂರ್ತಿ ಪಡೆದಿವೆ. ಆದ್ದರಿಂದ ಈ ಸೂಕ್ತಗಳು ‘ದರ್ಶನ’ದ ಸ್ವರೂಪದಲ್ಲಿವೆ. ವೇದವು ಪ್ರಕಾಶಗೊಳಿಸುತ್ತಿರುವ ಸತ್ಯವು, ನಾವು ಇಂದ್ರಿಯಗಳು […]

ಅಷ್ಟಾಂಗವೆಂಬುದು ಆಯುರ್ವೇದಶಾಸ್ತ್ರಕ್ಕೆ ಪರ್ಯಾಯಭೂತವಾದದ್ದು. ಕಾಯಚಿಕಿತ್ಸೆ, ಶಲ್ಯತಂತ್ರ, ಶಾಲಾಕ್ಯತಂತ್ರ, ಕೌಮಾರಭೃತ್ಯ, ಭೂತವಿದ್ಯೆ, ಅಗದತಂತ್ರ, ರಸಾಯನ, ಮತ್ತು ವಾಜೀಕರಣ – ಎಂಬಿವೇ ಎಂಟು ಅಂಗಗಳು. ಇವೆಂಟು ಅಂಗಗಳು ಮನುಷ್ಯನು ಸುಖವಾಗಿರಲು ಬೇಕಾದ ಎಲ್ಲ ಅಂಶಗಳನ್ನೂ ಒಳಗೊಳ್ಳುತ್ತವೆ. ಹೀಗಾಗಿ ಆಯುರ್ವೇದವು ಮನುಷ್ಯರ ಪೂರ್ಣವಾದ ಆರೋಗ್ಯದ ಸಾಧನೆಯ ದೃಷ್ಟಿಯಿಂದ ಭಾರತದ ಪ್ರಾಚೀನರು ತಂದಿರುವ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯಾಗಿದೆ. ಮನುಷ್ಯನಿಗೆ ಆವಶ್ಯಕವಾದ ರೋಗರಾಹಿತ್ಯ ಹಾಗೂ ಪಾರಲೌಕಿಕವಾದ ಸುಖ – ಇವೆರಡಂಶಗಳನ್ನೂ ಗಮನಿಸಿ ಅದಕ್ಕೆ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯನ್ನು ಕಲ್ಪಿಸುವ ಸಂಕಲ್ಪವೂ ಯತ್ನಗಳೂ ವೇದಕಾಲದಿಂದಲೇ ನಡೆದುಬಂದಿವೆ. ಹೀಗಾಗಿ ಆಯುರ್ವೇದವು ಸುಮಾರು ಏಳು […]

ಪ್ರಾಯಶಃ ಕರ್ನಾಟಕದಲ್ಲಿ ಇದುವರೆಗೂ ಬೇರೆ ಯಾವ ವಿದ್ವಾಂಸರೂ ತಂತ್ರಶಾಸ್ತ್ರ ಮತ್ತು ಆಗಮಸಾಹಿತ್ಯಕ್ಕೆ ನೀಡದಷ್ಟು ಅಗಾಧ, ವಿಸ್ತೃತ ಪ್ರಮಾಣದಲ್ಲಿ ರಾಮಚಂದ್ರರಾಯರು ಕೊಡುಗೆ ನೀಡಿದ್ದಾರೆ. ಕರ್ನಾಟಕದಲ್ಲಿ ಅದುವರೆಗೂ ‘ಲಲಿತಾಸಹಸ್ರನಾಮ’, ‘ಸೌಂದರ್ಯಲಹರಿ’ ಮುಂತಾದ ಸ್ತೋತ್ರಸಾಹಿತ್ಯದ ಪ್ರಕಟಣೆಗಳು ನಡೆದಿದ್ದವು. ‘ದೇವೀಭಾಗವತ’, ‘ಕಾಳಿಕಾಪುರಾಣ’ದಂಥ ಶಾಕ್ತ ಪುರಾಣಕೃತಿಗಳು ಕನ್ನಡದಲ್ಲಿ ಅಚ್ಚಾಗಿದ್ದವು. ರಾಯರು ಜಾಗತಿಕ ಮಟ್ಟದಲ್ಲಿ ಕೊಡುಗೆಯಾಗಿ ಇಂದಿಗೂ ಉಳಿದಿರುವ ಕೃತಿಗಳನ್ನು ನೀಡಿದ್ದು ತಂತ್ರಾಗಮಗಳಿಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ ಕೋಶಗಳ ಮೂಲಕ. ಎಸ್.ಕೆ. ರಾಮಚಂದ್ರರಾಯರು ನಾಡು ಕಂಡಂಥ ಮಹಾನ್ ಮೇಧಾವಿ ಲೇಖಕ ಮತ್ತು ಕೋಶಕಾರರು. ಅವರ ಬರವಣಿಗೆಯ ವ್ಯಾಪ್ತಿ ಎಷ್ಟೆಂದರೆ […]

ಗುರುಗಳೇ ‘ಪ್ಲಾಸ್ಟರ್ ಆಫ್ ಪ್ಯಾರಿಸ್’ನಿಂದ ನಿರ್ಮಿಸಿದ್ದ ಶ್ರೀ ಚಂದ್ರಶೇಖರಭಾರತೀ. ಮಹಾಸ್ವಾಮಿಗಳ ಶಿಲ್ಪವೊಂದಿತ್ತು. ಅದರ ಸನಿಹದಲ್ಲಿ, ಕುರ್ಚಿಯಲ್ಲಿ ಕುಳಿತುಕೊಂಡು ಪಾಠ ಮಾಡುತ್ತಿದ್ದರು. ಪಾಠದ ಆರಂಭಕ್ಕೂ ಮೊದಲು ನಾವು ಒಬ್ಬೊಬ್ಬರಾಗಿ ಅವರಿಗೆ ನಮಸ್ಕಾರ ಮಾಡುತ್ತಿದ್ದೆವು; ಆಗ ಅವರು ನಿಂತಿರುತ್ತಿದ್ದರು. ಎಲ್ಲರೂ ನಮಸ್ಕರಿಸಿದಮೇಲೆ ಸ್ವಾಮಿಗಳ ಪ್ರತಿಮೆಯ ಕಡೆಗೆ ತಿರುಗಿ “ಇದೆಲ್ಲವೂ ಅವರಿಗೆ” ಎನ್ನುತ್ತಿದ್ದರು. ಗುರುಗಳು ಸ್ವಾಮಿಗಳನ್ನು ಗುರುಗಳು ಎಂದೇ ಸ್ವೀಕರಿಸಿದ್ದರು. ಮಾತ್ರವಲ್ಲ, ಜ್ಞಾನ ಎನ್ನುವುದು ಅಪೌರುಷೇಯತತ್ತ್ವ ಎಂದು ಒಪ್ಪಿದವರು ಗುರುಗಳು; ಹೀಗಾಗಿ ‘ನಾನೇ ಗುರು’ ಎಂಬ ಅಹಂ ಹುಟ್ಟುವುದಕ್ಕೆ ಅವರಲ್ಲಿ ಅವಕಾಶವಾದರೂ […]

ಗ್ರಂಥಾಲಯಸೌಲಭ್ಯ ಹೆಚ್ಚಿಲ್ಲದ ಕಾಲದಲ್ಲಿ, ಅಂತರ್ಜಾಲದ ಅನುಕೂಲತೆಯ ಕಲ್ಪನೆಯೂ ಇಲ್ಲದ ಹೊತ್ತಿನಲ್ಲಿ ಯಾವುದೇ ಶೋಧಸಂಸ್ಥೆಯ ಬೆಂಬಲವಿಲ್ಲದೆ ನೂರಾರು ಮೂಲಗಳಿಂದ ರಾಯರು ತಿಳಿವನ್ನು ಸಂಗ್ರಹಿಸಿದ್ದೊಂದು ಸಾಹಸ. ಇನ್ನು ಪ್ರಕಾಶನದ ಸಮೃದ್ಧಿಯಾಗಲಿ, ಮುದ್ರಣಸೌಕರ್ಯಗಳ ಪಾರಮ್ಯವಾಗಲಿ ಅಷ್ಟಾಗಿ ಇಲ್ಲದ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ತಮ್ಮ ತಿಳಿವನ್ನು ಪ್ರಕಾಶಕರಿಗೆ ಹೊರೆಯಾಗದ, ಓದುಗರಿಗೆ ಭಾರವೆನಿಸದ ರೀತಿಯಲ್ಲಿ ತಮಗೂ ತೃಪ್ತಿಯಾಗುವಂತೆ ತಿಳಿನುಡಿಯಲ್ಲಿ ತುಂಬಿಕೊಟ್ಟದ್ದು ಮಾತಿಗೆ ಮೀರಿದ ಸಾಹಸ. ಅಥರ್ವವೇದವು ಹೇಳುವಂತೆ ನೂರು ಕೈಗಳಿಂದ ಗಳಿಸಿ ಸಾವಿರ ಕೈಗಳಿಂದ ಹಂಚಬೇಕಲ್ಲವೇ. ಇದೇ ರಾಯರ ಹೆಗ್ಗಳಿಕೆ. ಹೀಗೆ ಸಾವಿರ ಕೈಗಳಿಂದ ಹಂಚುವಾಗ ಅವರು […]

ಸಂಗೀತ, ಚಿತ್ರಕಲೆ, ಶಿಲ್ಪಕಲೆ, ಸ್ಥಾಪತ್ಯ, ಆಗಮಶಾಸ್ತ್ರ – ಈ ವಿಷಯಗಳನ್ನು ಕುರಿತು ಸಮರ್ಥವಾಗಿಯೂ ಶಾಸ್ತ್ರಶುದ್ಧವಾಗಿಯೂ ಕನ್ನಡದಲ್ಲಿ ಬರೆಯಬಲ್ಲವರು ಹಿಂದೆ ಹೆಚ್ಚು ಮಂದಿ ಇರಲಿಲ್ಲ, ಈಗಲೂ ಹೆಚ್ಚು ಮಂದಿ ಇಲ್ಲ. ಈ ಬಹು–ಆಯಾಮ ಕ್ಷೇತ್ರದಲ್ಲಿ ರಾಮಚಂದ್ರರಾಯರಷ್ಟು ವಿಶಾಲವಾಗಿ ಕೃಷಿ ಮಾಡಿದವರು ಬಹುಶಃ ಬೇರೆ ಇರಲಿಲ್ಲ. ರಾಮಚಂದ್ರರಾಯರು ಸ್ವತಃ ವೀಣಾವಾದಕರೂ ಚಿತ್ರಕಾರರೂ ಶಿಲ್ಪಕಾರರೂ ಆಗಿದ್ದುದು ಸುವಿದಿತವೇ ಆಗಿದೆ. ಈ ಹಲವು ಕ್ಷೇತ್ರಗಳಲ್ಲಿ ಅಪೂರ್ವ ಒಳನೋಟಗಳನ್ನೂ ಅವರು ಬೆಳೆಸಿಕೊಂಡಿದ್ದರು. ಅವರು ರಚಿಸಿದ ಚಿತ್ರಗಳು ಮತ್ತು ಶಿಲ್ಪಗಳೇ ಒಂದು ದೊಡ್ಡ ಪ್ರದರ್ಶನಕ್ಕೆ ಆಗುವಷ್ಟು […]