ಸಾಹಿತ್ಯ

  ಒಮ್ಮೆ ಓರ್ವ ಅಭಿಮಾನಿ ಅವರ ಬಳಿ ಬಂದು ಇಂಥವರು ಎರಡು ಲಕ್ಷ ರೂ. ದೇಣಿಗೆ ಕೊಡುತ್ತಾರೆ; ಅವರ ಮನೆಗೆ ಉಪಾಹಾರಕ್ಕೆ ಬಂದು ಅದನ್ನು ಸ್ವೀಕರಿಸಬಹುದೇ – ಎಂದು ಕೇಳುತ್ತಾರೆ. ಪಟೇಲರು ತಕ್ಷಣ ಸಿಡಿಯುತ್ತಾರೆ: “ನಾನೇನು ಭಿಕ್ಷಾಟನೆಗೆ ಹೊರಟಿದ್ದೇನೆ ಎಂದು ತಿಳಿದಿದ್ದೀರಾ ಹೇಗೆ?” ಎಂಬುದಾಗಿ. ಅದು ಅವರ ವ್ಯಕ್ತಿತ್ವ. ಭಾರತದ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯ ಹೋರಾಟದ ಕಡೆಗೆ ನಾವು ಒಮ್ಮೆ ಕಣ್ಣು ಹಾಯಿಸಿದರೆ ಶ್ರೇ?ಮಟ್ಟದ ಅನೇಕ ನಾಯಕರು ಆಗಿಹೋಗಿರುವುದನ್ನು ಗಮನಿಸಬಹುದು. ಗಾಂಧಿ, ನೆಹರು ಅವರ? ಅಲ್ಲ. ಬಾಲಗಂಗಾಧರ ತಿಲಕ್, ಗೋಪಾಲಕೃ? […]

ಪ್ರಾಥಮಿಕ ಶಾಲಾ ಹಂತದಲ್ಲಿ ನಾವೊಂದು ಕಥೆಯನ್ನು ಓದಿರುತ್ತೇವೆ. ಅದರಲ್ಲೊಬ್ಬ ದಯಾಪರನಾದ ರಾಜ. ತನ್ನ ಪ್ರಜೆಗಳಿಗೆ ಯಾವುದೇ ಅನ್ಯಾಯವಾಗಬಾರದು; ಆದರೂ ಅದಕ್ಕೆ ಕೂಡಲೇ ಪರಿಹಾರ ಸಿಗಬೇಕು. ಅದಕ್ಕಾಗಿ ಆತ ಒಂದು ವ್ಯವಸ್ಥೆಯನ್ನು ಮಾಡಿದ್ದ. ಅರಮನೆಯ ಮುಂದೆ ಒಂದು ಗಂಟೆ; ದೂರುಗಂಟೆ ಎಂದು ಅದಕ್ಕೆ ಹೆಸರು. ಗಂಟೆಗೆ ಒಂದು ಹಗ್ಗವನ್ನು ಕಟ್ಟಲಾಗಿರುತ್ತದೆ. ಅನ್ಯಾಯಕ್ಕೊಳಗಾದ ಯಾರೇ ಆದರೂ ಆ ಹಗ್ಗವನ್ನು ಜಗ್ಗಿ ಗಂಟೆಯನ್ನು ಬಾರಿಸಿದರೆ ಸಾಕು. ರಾಜ ವಿಚಾರಣೆ ನಡೆಸಿ ನ್ಯಾಯವನ್ನು ಒದಗಿಸುತ್ತಾನೆ. ಒಮ್ಮೆ ಗಂಟೆ ಸದ್ದಾಯಿತು. ಯಾರೆಂದು ನೋಡಿದರೆ ಅದೊಂದು […]

ನುಲೇನೂರು ಶ್ರೀಮೂರ್ತಿ ಎಂಬ ಗ್ರಂಥನಾಮದಿಂದ ಕನ್ನಡ ಓದುಗರಿಗೆ ಪರಿಚಿತರಾದವರು ಕಳೆದ ಎಂದರೆ ೨೦ನೇ ಶತಮಾನದಲ್ಲಿ ನಮ್ಮ ನಡುವೆ ಇದ್ದ ಶ್ರೀನಿವಾಸಮೂರ್ತಿ. ಕನ್ನಡದಲ್ಲಿ ಪಾರಮಾರ್ಥಿಕ ಸಾಹಿತ್ಯಕ್ಕೆ ಅನುಪಮವೂ ಅನನ್ಯವೂ ಆದ ಕೊಡುಗೆಯನ್ನು ನೀಡಿದ್ದವರು ನುಲೇನೂರು ಶ್ರೀಮೂರ್ತಿ. ಮೊತ್ತಮೊದಲಿಗೆ ಸ್ವಾಮಿ ರಾಮತೀರ್ಥರ ವೇದಾಂತೋಪನ್ಯಾಸಗಳನ್ನು ಅನುವಾದಿಸಿ ಕನ್ನಡ ಓದುಗರಿಗೆ ಮಹದುಪಕಾರ ಮಾಡಿದವರು ಶ್ರೀಮೂರ್ತಿ ಎಂಬುದು ಸುವಿದಿತವಾಗಿದೆ. ಇದಲ್ಲದೆ ಸ್ವಾಮಿ ರಾಮತೀರ್ಥರ ಜೀವನಚರಿತ್ರೆ, ಬನವಾಸಿಯ ಶ್ರೀ ದತ್ತಾತ್ರೇಯ ಯೋಗೀಂದ್ರ ಸದ್ಗುರುಗಳ ಚರಿತಾಮೃತ ಮೊದಲಾದ ಹಲವಾರು ಇತರ ಮಹತ್ತ್ವದ ಗ್ರಂಥಗಳನ್ನೂ ಅವರು ರಚಿಸಿದ್ದರು. ಮೈತ್ರೇಯಿ-ಯಾಜ್ಞವಲ್ಕ್ಯ ಸಂವಾದವನ್ನು ಕೇಂದ್ರವಾಗಿರಿಸಿಕೊಂಡ ಶಾಂಕರ ದರ್ಶನದ ಪ್ರತಿಪಾದನೆ, […]

ಬೌದ್ಧ ವಾಙ್ಮಯದಲ್ಲಿ ಗೌತಮಬುದ್ಧನ ಜೀವನಚರಿತ್ರೆಯನ್ನು ನಿರೂಪಿಸಿರುವ ಹಲವು ಕೃತಿಗಳು ಇವೆ. ತ್ರಿಪಿಟಕಗಳಲ್ಲಿ ಬುದ್ಧನ ಜೀವನವನ್ನು ಕುರಿತ ಹಲವು ವಿವರಗಳು ಬಂದಿವೆ. ಅವುಗಳ ಆಧಾರದ ಮೇಲೆ ರಚಿತವಾಗಿರುವವು ಆಮೇಲಿನ ಕಾಲದಲ್ಲಿ ಬಂದ ವ್ಯವಸ್ಥಿತ ಜೀವನಚರಿತ್ರೆಗಳು. ಅವುಗಳಲ್ಲಿ ಅಶ್ವಘೋಷರಚಿತ ‘ಬುದ್ಧಚರಿತ’ ಕಾವ್ಯವು ಶುದ್ಧ ಸಂಸ್ಕೃತ ಭಾಷೆಯಲ್ಲಿದ್ದರೆ ‘ಲಲಿತವಿಸ್ತರ’ ಮತ್ತು ‘ಮಹಾವಸ್ತು’ ಕೃತಿಗಳು ಮಿಶ್ರಸಂಸ್ಕೃತದಲ್ಲಿಯೂ ‘ನಿದಾನಕಥಾ’ ಕೃತಿಯು ಪಾಲಿಭಾಷೆಯಲ್ಲಿಯೂ ಇವೆ. ಇವಲ್ಲದೆ ಚೀನೀ ತರ್ಜುಮೆಯಲ್ಲಿ ಮಾತ್ರ ದೊರೆತಿರುವ ‘ಅಭಿನಿಷ್ಕ್ರಮಣಸುತ್ತ’ ಎಂಬ ಕೃತಿಯೂ ಉಂಟು. ಅಶ್ವಘೋಷನ ರಚನೆಯು ಸಂಸ್ಕೃತ ಕಾವ್ಯಮರ್ಯಾದೆಯಲ್ಲಿರುವ ಉತ್ತಮ ಕಾವ್ಯವಾಗಿದ್ದು […]

ಶಿವರಾಮ ಕಾರಂತರ ಕಾದಂಬರಿಗಳಲ್ಲಿ ವೃದ್ಧೆಯರಿಗೆ ವಿಶೇ಼ಷವಾದ ಒಂದು ಸ್ಥಾನವಿದೆ; ಮಾಗಿದ ಅನುಭವದ ಪ್ರತಿರೂಪಗಳಾಗಿ ಅವರು ಅಲ್ಲಿ ಬರುತ್ತಾರೆ. ದೇವನೂರು ಮಹಾದೇವ ಅವರ ಪ್ರಮುಖ ಕೃತಿ (ಕಾದಂಬರಿ) ’ಕುಸುಮಬಾಲೆ’ಯಲ್ಲಿ ಬರುವ ಜೋಗತಿಯರದ್ದು ಕೂಡ ಮಹತ್ತ್ವದ ಸ್ಥಾನವಾಗಿದೆ. ಇವು ಅಕಸ್ಮಿಕಗಳಲ್ಲ. ನಮ್ಮ ಜೀವನದಲ್ಲಿ, ಅದರ ಏಳು-ಬೀಳುಗಳಲ್ಲಿ ಮತ್ತು ಅದೇ ರೀತಿ ಒಂದು ತಲೆಮಾರಿನ ಜ್ಞಾನವನ್ನು ಸಂಗ್ರಹಿಸಿ, ಮುಂದಿನ ತಲೆಮಾರಿಗೆ ಹಸ್ತಾಂತರಿಸುವುದರಲ್ಲಿ ಮುದುಕಿಯರದ್ದು ಪ್ರಮುಖ ಪಾತ್ರವಾಗಿರುತ್ತದೆ. ಅವಳು ಸೊಸೆಯೊಂದಿಗೆ ಜಗಳಾಡಬಹುದು (ಅತ್ತೆ- ಸೊಸೆ ಜಗಳ ಸಾರ್ವತ್ರಿಕ ಇರಲೂಬಹುದು). ಆದರೆ ಆಕೆ ಮಗನನ್ನು […]

 ಕಾಳಿದಾಸನ ಮೇಘದೂತ (ಮೇಘಸಂದೇಶ) ಕಾವ್ಯವು ಸಂಸ್ಕೃತಸಾಹಿತ್ಯದಲ್ಲಿಯೇ ಅನನ್ಯವಾದುದು. ಎಷ್ಟುಮಟ್ಟಿಗೆ ಎಂದರೆ ಹತ್ತಾರು ’-ದೂತ’ ಅಥವಾ ’-ಸಂದೇಶ’ ಕಾವ್ಯಗಳ ಪರಂಪರೆಗೇ ಅದು ನಾಂದಿಯಾಯಿತು. ಭಾರತದ ಎಲ್ಲ ಭಾಷೆಗಳ ಸಾಹಿತ್ಯದ ಮೇಲೂ ಅದು ಗಾಢ ಪ್ರಭಾವವನ್ನು ಬೀರಿದೆ. ಪ್ರತಿ ಭಾಷೆಯಲ್ಲಿಯೂ ಮೇಘಸಂದೇಶದ ಹಲವು ಅನುವಾದಗಳು ಪ್ರಕಾಶಗೊಂಡಿವೆ, ಈಗಲೂ ಬರುತ್ತಿವೆ. ದ.ರಾ. ಬೇಂದ್ರೆ, ಎಸ್.ವಿ. ಪರಮೇಶ್ವರಭಟ್ಟ ಮೊದಲಾದವರ ಅನುವಾದಗಳು ಹಲವು ದಶಕಗಳಷ್ಟು ಹಿಂದೆಯೇ ಬಂದಿದ್ದರೆ ಅ.ರಾ. ಮಿತ್ರ ಅವರ ಹೊಸದೊಂದು ಅನುವಾದ ಈಗ್ಗೆ ನಾಲ್ಕೈದು ವರ್ಷ ಹಿಂದೆಯಷ್ಟೇ ಹೊರಬಂದಿದೆ. ನೇರ ಪದ್ಯಾನುವಾದ […]